گاهی افرادی که مال خود را از دست می‌دهند، گمان می‌کنند که از آنها کلاهبرداری شده؛ در حالیکه در حقیقت، جرم واقع شده جعل است و همین امر گاهی ممکن است باعث طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده شود.
جعل و کلاهبرداری از جمله جرائم غیر قابل گذشت است که ارتکاب آنها نظم عمومی را بر هم می زند و وقوع آنها در جامعه آثار و نتایج زیانباری را بر جای می گذارد. این دو جرم با یکدیگر مرتبط و در عین حال تفاوت هایی دارند. در مجله دلتا برای بیان تفاوت کلاهبرداری و جعل، ابتدا هریک از جرائم به صورت جداگانه تعریف و سپس تفاوت این دو جرم بررسی شده است.
کلاهبرداری چیست؟
طبق قانون، هر کس از راه حیله و تقلب، مردم را به وجود شرکت‌ها و کارخانه‌ها یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقعی امیدوار کند همچنین ، از حوادث غیر واقعی بترساند، اسم و عنوان جعلی انتخاب کند و به روش‌های تقلبی مبالغ، اموال، اسناد و حوالجات یا قبوضی را به‌دست آورده و از این راه مال دیگری را تصاحب کند، کلاهبردار محسوب می‌شود. به بیان ساده می‌توان گفت کلاهبرداری بردن مال دیگران با حیله و تقلب است. در این صورت کلاهبردار، به رد اصل مال برده شده (برگرداندن مال برده شده) به صاحب آن و حبس از یک تا ۷ سال و نیز پرداخت جزای نقدی معادل مالی که تصاحب کرده، محکوم می‌شود.
جعل چیست؟
طبق قانون جرم جعل در موارد زیر انجام می‌گیرد.
۱.تهیه نوشته یا سند تقلبی
۲.ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی
۳.خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن در سند
۴. دست کاری در تاریخ حقیقی سند
۵.الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر
۶.به‌کار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن که با قصد تقلب انجام شود.
بنابراین جعل زمانی اتفاق می‌افتد که سند یا اسنادی توسط مجرم به نحوی دستکاری شده باشد.
۱.تهیه نوشته یا سند تقلبی
۲.ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی
۳.خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن در سند
۴. دست کاری در تاریخ حقیقی سند
۵.الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر
۶.به‌کار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن که با قصد تقلب انجام شود.
بنابراین جعل زمانی اتفاق می‌افتد که سند یا اسنادی توسط مجرم به نحوی دستکاری شده باشد.
تفاوت کلاهبرداری و جعل چیست؟
۱. کلاهبرداری جرمی است که ابتدا علیه شخص و در نهایت علیه امنیت جامعه صورت می گیرد؛ اما جعل ابتدا امنیت عمومی را مختل می‌کند و سپس یک جرم شخصی محسوب می‌شود؛ زیرا با جعل اسناد موجب می‌شود مردم نسبت به اسناد بی‌اعتماد شوند.
۲. در کلاهبرداری باید مالی از شخصی یا اشخاص خاصی برده شود؛ اما برای تحقق جرم جعل، همین که آن سند جعلی قابلیت ضرر رساندن و فریب را داشته باشد کافی است و لازم نیست که جعل موجب ضرر به شخص خاصی شود.
۳. برای تحقق کلاهبرداری باید مالباخته از طریق بردن مال متضرر شود؛ در حالیکه به محض تغییر در محتوای سند، جعل تحقق یافته و نیازی نیست که برای تحقق جرم جعل، حتما از سند مجعول استفاده شود.
۲. در کلاهبرداری باید مالی از شخصی یا اشخاص خاصی برده شود؛ اما برای تحقق جرم جعل، همین که آن سند جعلی قابلیت ضرر رساندن و فریب را داشته باشد کافی است و لازم نیست که جعل موجب ضرر به شخص خاصی شود.
۳. برای تحقق کلاهبرداری باید مالباخته از طریق بردن مال متضرر شود؛ در حالیکه به محض تغییر در محتوای سند، جعل تحقق یافته و نیازی نیست که برای تحقق جرم جعل، حتما از سند مجعول استفاده شود.
۴. کلاهبرداری شکل خاصی نداشته و با هر عمل متقلبانه‌ای صورت می گیرد؛ ولی جعل حتما باید در سندی مکتوب انجام شود.
۵. در کلاهبرداری، شخص مالباخته در جریان امور بوده و مال خویش را در اختیار دیگری قرار می‌دهد؛ به طور مثال گاهی ممکن است انگیزه مال باخته طمع به سود زیاد باشد؛ در حالیکه در جعل معمولا صاحب سند یا ذینفع اطلاعی از جرم جعل ندارد.
۶. مجازات کلاهبرداری یک تا هفت سال حبس و رد مال و نیز پرداخت جزای نقدی به میزان مالی است که کلاهبردار برده است؛ ولی در جرم جعل مرتکب به مجازات حبس از شش ماه تا دو سال و یا جزای نقدی و یا هر دو محکوم می‌شود.
۵. در کلاهبرداری، شخص مالباخته در جریان امور بوده و مال خویش را در اختیار دیگری قرار می‌دهد؛ به طور مثال گاهی ممکن است انگیزه مال باخته طمع به سود زیاد باشد؛ در حالیکه در جعل معمولا صاحب سند یا ذینفع اطلاعی از جرم جعل ندارد.
۶. مجازات کلاهبرداری یک تا هفت سال حبس و رد مال و نیز پرداخت جزای نقدی به میزان مالی است که کلاهبردار برده است؛ ولی در جرم جعل مرتکب به مجازات حبس از شش ماه تا دو سال و یا جزای نقدی و یا هر دو محکوم می‌شود.
جرم کلاهبرداری و جعل در کدام مرجع رسیدگی می‌شود؟
در هر دو جرم کلاهبرداری و جعل، مرجع رسیدگی‌کننده دادسرای محل وقوع جرم است. شیوه طرح شکایت در این دو جرم تفاوتی ندارد و شاکی باید در دادسرای محل وقوع جرم شکایت خود را مطرح کند.
ناشناس
۱ فروردین ۱۳۹۹ در ۴:۱۷ ب٫ظ
ناشناس
۲۳ اسفند ۱۳۹۸ در ۰:۰۸ ق٫ظ
بزرگی
۱۷ بهمن ۱۳۹۸ در ۱۰:۰۰ ق٫ظ
مفید بود سپاس
شایگان
۶ مرداد ۱۳۹۸ در ۱۰:۰۹ ق٫ظ
عالی
مهدی فراهانی
۶ مرداد ۱۳۹۸ در ۰:۴۷ ق٫ظ
مطلب مفیدی بود.متشکرم
هوشمند
۵ مرداد ۱۳۹۸ در ۹:۳۹ ب٫ظ
دستتون درد نکنه
آدینه
۵ مرداد ۱۳۹۸ در ۷:۰۹ ب٫ظ
مفید بود
رفیعی
۵ مرداد ۱۳۹۸ در ۷:۰۰ ب٫ظ
متاسفانه بسیار هم زیاد شده
آقازاده
۵ مرداد ۱۳۹۸ در ۵:۳۳ ب٫ظ
حرفه ایی باید بود
سمایی
۵ مرداد ۱۳۹۸ در ۴:۵۵ ب٫ظ
بسیار عالی ومفید بود
یوسفی
۵ مرداد ۱۳۹۸ در ۳:۴۰ ب٫ظ
مطالب مفید مرسی
سعدی
۵ مرداد ۱۳۹۸ در ۱:۱۰ ب٫ظ
آره خیلی خوب
اما خطا ،خطاست ،توی هر سیستم یا قالبی باشه،