حکم غیابی چه زمانی صادر می شود؟

با شیوه ابلاغ اوراق قضایی که وزارت دادگستری برای تسریع در روند دادرسی و همچنین کاهش استفاده از کاغذ پیش‌بینی کرده و در حال اجراست، تمام اخبار مربوط به یک پرونده قضایی از طریق ارسال پیامک به تلفن همراه طرف‌ها و همچنین از طریق سامانه ثنا به آن‎ها اطلاع داده خواهد شد. در این میان گاهی پیش آمده که به هر دلیلی برای خوانده ( کسی که از او شکایت شده و یا ادعایی علیه او مطرح شده) از همه جا بی‌خبر، حکم غیابی صادر شده است. در این مطلب به بررسی اینکه تکلیف این فرد در این مواقع چیست پرداخته‎ایم. در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.

چه زمانی یک حکم غیابی محسوب می‎شود؟

رای دادگاه در صورتی غیابی است که خوانده در هیچ جلسه‌ای از جلسات دادگاه حاضر نشده و امکان دفاع نیز پیدا نکرده باشد. بنابراین حکم غیابی، حکمی است که دادگاه در غیاب مدعی‌علیه (شخصی که بر علیه وی شکایت شده) صادر می‌کند، خواه به سود وی باشد خواه به ضرر او. در حقوق ایران، اصل بر حضوری بودن احکام دادگاه‌ها است. در نتیجه غیابی بودن حکم استثنا است و به همین دلیل، از ابتدا صدور حکم غیابی تحت شرایطی، قانونی دانسته شده‌ است. قانون آیین دادرسی مدنی ایران می‌گوید؛ حکم دادگاه حضوری است، مگر این که خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ‌ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به‌ طور کتبی نیز دفاع نکرده یا اخطاریه و ابلاغ واقعی دریافت نکرده باشد.

بنابراین سه شرط برای صدور حکم غیابی وجود دارد و در صورت عدم وجود هر یک از سه شرط زیر، رای حضوری محسوب خواهد شد.

1. خوانده یا وکیل یا قائم مقام قانونی وی در هیچ یک از جلسات حضور نداشته باشد.
2. هیچ گونه دفاع کتبی نکرده باشد.
3. دادخواست ابلاغ واقعی نشده باشد.

پس اگر دو شرط اول موجود نباشد، ولی دادخواست به خوانده ابلاغ واقعی شده باشد، رای صادره غیابی نخواهد بود.

تکلیف خوانده غائب که علیه او حکم صادر شده چیست؟

حضور دو طرف در جلسه دادگاه، شنیدن اظهارات و دفاع شفاهی آنان، به قاضی برای کشف حقیقت و رسیدن به واقعیت، کمک شایانی می‌کند. از همین رو قانون‎گذار برای جلوگیری از ضایع شدن حقوق افراد غائب که رای علیه آن‎ها صادر شده است، برای اعتراض و حضور در دادگاه مهلت در نظر گرفته و در ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی بیان کرده که تمام احکام غیابی، قابل اعتراض و واخواهی است.

واخواهی به چه معنا است؟

در قانون آیین دادرسی مدنی، واخواهی به اعتراضی گفته می‌شود که محکوم‌علیه غایب نسبت به حکم غیابی مطرح می‌کند و همان دادگاه صادرکننده حکم با شنیدن اظهارات و دفاعیات خوانده، به آن رسیدگی کرده و در مورد آن مجددا تصمیم مقتضی صادر می‌کند.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با طلاق غیابی “شرایط طلاق غیابی” را مطالعه کنید.