صیغه ؛ نیازی به ثبت در دفترخانه ندارد !

مطابق با قانون ایران، دو نوع ازدواج شرعی و قانونی محسوب می‎شود؛ ازدواج دائم و ازدواج موقت، که در اصل حکم با یکدیگر مشترک هستند و در مواردی انگشت‎شمار با یکدیگر تفاوت دارند. در این مطلب به بررسی تفاوت‎های ازدواج دائم و موقت یا به عبارت عامیانه “صیغه” می‎پردازیم.

تعریف عقد موقت یا نکاح منقطع یا مُتعه:

مطابق با ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی: نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.

همان‎طور که از نام‎گذاری این ازدواج مشخص است، بر‌ خلاف ازدواج دائم، صیغه برای مدت مشخصی ایجاد می‎شود و با پایان یافتن مدت زمانی که دو طرف مشخص کرده‌اند، خودبه‎خود رابطه زوجیت بین زن و مرد تمام می‎شود.

شایان ذکر است که فقط تعیین زمان کلی برای ازدواج موقت کفایت نمی‌کند و حتماً باید به صورت دقیق مشخص شود. به عنوان مثال باید قید شود که برای مدت دو سال از تاریخ عقد.

تفاوت های صیغه با ازدواج دائم:

موضوع تعیین مدت در عقد موقت بسیار اهمیت دارد. در قانون صراحتی مبنی بر این‎که عدم ذکر مدت در ازدواج موقت باعث باطل شدن عقد است وجود ندارد و عقیده غالب بر این است که عدم ذکر مدت در ازدواج، باعث باطل شدن عقد نیست و در نتیجه، ازدواج دائم محسوب می‌شود.

• بنابراین اولین تفاوت عقد موقت با دائم همین موضوع مدت و اهمیت آن است که در عقد دائم اصلاً موضوعیت ندارد و عقد به قصد مادام‌العمر بودن و تمام نشدن ایجاد می‎شود.

ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی: در ازدواج موقت، عدم تعیین مهریه موجب باطل شدن ازدواج است.

• یکی‌ دیگر از تفاوت‎های صیغه و ازدواج دائم، لزوم تعیین مهریه در هنگام عقد است. در عقد دائم دو طرف می‎توانند تعیین مهریه را به بعد از عقد موکول کنند و با نامعلوم بودن میزان مهریه نیز می‌‎توان خطبه عقد را جاری کرد و رابطه مَحرمیت و زوجیت برقرار می‌‎شود. اما در عقد موقت در هنگام عقد باید میزان مهریه معلوم باشد و بدون تعیین میزان آن، خطبه عقدی که جاری می‌ شود، باطل است.

شرایطی که مهریه باید داشته باشد، مانند همان شرایط مهریه در عقد دائم است. نکته قابل توجه این‎است که آنچه در عقد موقت شرط است، تعیین میزان مهریه در هنگام عقد است و نه پرداخت آن؛ یعنی مرد بعد از عقد و زمانی‎که زن مهر خود را مطالبه کرد، می‎تواند مهریه را پرداخت کند.

• در ازدواج دائم نفقه زن به عهده مرد است اما در ازدواج موقت، همان‎طور‌ که قانون تأکید کرده است، مرد الزامی به پرداخت نفقه ندارد مگر این‎که به‌ عنوان شرط ضمن عقد مطرح شود یا دو طرف بر اساس این موضوع عقد را جاری کنند.

نیازی به ثبت ازدواج موقت نیست!

در عقد دائم مرد موظف است که عقد را ثبت کند و در صورت عدم ثبت به مجازاتی که در متن قانون ذکر شده است محکوم می ‌شود، اما در مورد صیغه ، الزامی به ثبت آن نیست، مگر در سه مورد زیر که در صورت عدم ثبت ازدواج، مرد به مجازات محکوم می شود:

۱ـ باردار شدن زن

۲- توافق طرفین

۳- شرط ضمن عقد

• تفاوت آخر این دو ازدواج در نگه داشتن عِده است. ( عده، به مدتی گفته می‌شود که زن باید برای ازدواج مجدد صبر کند.)

در عقد دائم عده، سه طُهر است؛ اما در مورد صیغه ، عده‎ای که زن باید نگه دارد، دو طُهر است. (طُهر به معنی پاک شدن از عادت ماهانه است.)

ضمناً، این شرایط مربوط به وقتی است که زن باردار نباشد.