آیا می‌توان زن را مجبور به تمکین کرد؟

تمکین در عرف و قانون مدنی ما، به دو نوع تمکین عام و تمکین خاص تقسیم‌بندی شده است. آشنایی با انواع تمکین و شمول و مصادیق آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. با این حال، محدوده خاصی برای انتظارات و موارد تمکین زن و مرد از همدیگر مشخص نشده است و این عرف و آداب و اصول اجتماعی است که بیشتر به عنوان منشا این انتظارات شناخته می‌شود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع الزام کردن زن به تمکین می‌پردازیم.

الزام کردن زن به تمکین در دوران عقد

اگر هر یک از زن و مرد در دوران عقد از هم تمکین نکنند، هر کدام از طرفین می‌تواند دعوی الزام به تمکین را در دادگاه علیه دیگری طرح نماید.

مرد با اثبات اینکه زن از او اطاعت‌پذیری ندارد و امور مربوط به خانه و همسر داری و زناشویی را انجام نمی‌دهد می‌تواند با طرح دعوای عدم تمکین در دادگاه او را ملزم به تمکین کند.

اگر زن باکره باشد می‌تواند مطابق حق قانونی از درخواست حبس برای مرد استفاده کرده و از او تمکین نکند. دراین‌صورت مرد تا زمانی که مهریه را به زن نپرداخته، نمی‌تواند طرح شکایت عدم تمکین را به دادگاه ارجاع دهد.

حتی درصورتی‌که مهریه توسط دادگاه قسط‌بندی شده باشد حق زن تا پایان پرداخت مهریه پابرجا است. اگر قبلا زن از مرد تمکین عام کرده باشد و وظایف عمومی خود را در قبال شوهر انجام داده باشد حتی اگر باکره باشد دیگر نمی‌تواند از حق حبس استفاده کند.

موارد موجه عدم تمکین زوجه

مواردی وجود دارد که عدم تمکین زن از مرد را توجیه‌پذیر می‌کند در زیر به این موارد اشاره می‌کنیم:

• اگر زن در دوران قاعدگی یا عادت ماهانه از برقراری رابطه جنسی خودداری کند، عدم تمکین از شوهر قابل توجیه است.
• مطابق ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی، اگر مردی دچار امراض مقاربتی است زن می تواند از بر قراری رابطه خودداری کند، در این صورت زن می‌تواند از شوهر خود تمکین نکند.
• مطابق ماده ۱۱۱۵قانون مدنی اگر زن ثابت کند که از سمت مرد به اون ضرر جانی و مالی می‌رسد، می‌تواند از او تمکین نکند.
• اگر زنی ثابت کند که مرد دچار سوءرفتار است مانند اعتیاد و مصرف زیاد الکل و یا ضرب و جرح و غیره، دراین‌صورت زن می‌تواند از مرد تمکین نکند.
• و اگر مرد برای زوجه خود مسکن و ضروریات زندگی را فراهم نکند، زن می‌تواند از مرد تمکین نکند.
• اگر در مواقع ضروری مرد به همسر خود اجازه بیرون رفتن از منزل را ندهد مانند مراجعه به پزشک، زن می‌تواند از مرد تمکین نکند.
• همچنین اگر مردی قادر به پرداخت نفقه زن نباشد، زن می تواند از مرد تمکین نکند.
• و اگر دادخواست مرد مبنی بر عدم ‌تمکین زن در دادگاه رد شود، زن مستحق تمکین از مرد شناخته نخواهد شد.
• اگر ثابت شود درخواست عدم تمکین از سمت مرد صوری بوده و علاقه‌ای به زندگی با زوجه ندارد زن می‌تواند از او تمکین نکند.
• همچنین اگر مرد به زن اجازه مشرف شدن به حج را ندهد، زن می‌تواند از مرد تمکین نکند.

عواقب عدم تمکین برای زن

• اگر زنی بدون دلیل موجه از همسر خود تمکین نکند مطابق ماده ۱۱۰۸ از دریافت نفقه و حتی حقوقی مانند مال و اموال محروم خواهد شد. اصطلاحا در این مواقع به زنی که از شوهر خود تمکین نمی‌کند، زن ناشزه گفته می‌شود.
• مطابق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، اگر زنی بدون هیچ علتی به همسر خود تمکین نکند هیچ‌گونه نفقه‌ای به او تعلق نخواهد گرفت.
• اگر زنی از مرد خود تمکین نکند، مرد می تواند به جای ملزم نمودن زن به تمکین، در خواست طلاق را در داگاه مطرح کند.
• اگر زنی محکوم به عدم‌ تمکین شود حق طلاق او بسیار دشوار خواهد بود.

تمامی این موارد در صورتی قابل اجرا است که عدم تمکین زن از مرد، توسط دادگاه ثابت شود. بعد از اثبات عدم تمکین زن، مرد می‌تواند همسر خود را طلاق داده و برای بار دوم ازدواج کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب این حق برای زن یک امتیاز قانونی است را مطالعه کنید.