مجازات قتل‌های ناموسی در قانون ایران

قتل‌های ناموسی، موضوعی است که در جامعه امروز ما هنوز پررنگ است و حتی اگر پیگیر دائم اخبار نباشید، هر چند وقت یک‌بار خبری از آن شنیده‌اید. قتل‌های ناموسی اغلب ریشه‌ فرهنگی دارند اما قانون چطور می‌تواند مانع از بروز آن شود؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع مجازات قتل ناموسی می‌پردازیم.

قتل و انواع آن

قتل، هر فعل یا ترک فعلی است که منجر به سلب حیات از دیگری شود. این جرم در گروه جرایم علیه اشخاص است و در حالت کلی به دو دسته عمد و غیر عمد تقسیم می‌شود که هریک، مجازات متفاوتی دارند:

مجازات قتل عمد قصاص نفس است. به این معنا که اولیاءدم مقتول می‌توانند خواهان قصاص باشند و امکان صلح و گذشت یا تبدیل به دیه از سوی اولیاءدم وجود دارد. در تبدیل قصاص به دیه، امکان حبس سه تا ده سال نیز وجود دارد. محاسبه نرخ دیه بر مبنای آخرین نرخ اعلامی است و باید ظرف یکسال پرداخت گردد.

قتل غیر عمد خود به دو دسته شبه عمد و خطای محض تقسیم می‌شود و به دلیل غیرعمدی بودن مشمول قصاص نفس نیست.

مجازات قتل شبه عمد، حبس و پرداخت دیه است. شایع‌ترین نوع قتل شبه عمد، سوانح رانندگی بوده که منجر به مرگ می‌شود. عموما کسی که مرتکب قتل شده به پرداخت دیه و حبس محکوم شده و بخش اعظم دیه از محل بیمه ثالث، تامین می‌شود.

قتل خطای محض، در مواقعی که مرتکب قصدی نداشته، تعریف می‌شود. این نوع قتل، عموما در حالت بیهوشی، ناشی از رفتاری غیرکشنده یا توسط صغیر یا مجنون انجام می‌شود. مجازات آن، پرداخت دیه است و حبسی در کار نیست و عموما پرداخت دیه نیز بر عهده عاقله مرتکب است.

قتل ناموسی چیست؟

جنایت‌های ناموسی یا قتل ناموسی به ارتکاب خشونت و اغلب قتل زنان یک خانواده به دست مردان خویشاوند خود گفته می‌شود.

شرایط عدم اجرای حکم قصاص در قتل‌های ناموسی چیست؟

شرط لازم در قصاص نفس در جرایم قتل عمد، قصد و اراده‌ قاتل است اما برای اجرای قصاص، تنها “نیت” کفایت نمی‌کند و شرایط دیگری نیاز است که اگر این شرایط وجود نداشته باشد، قصاص اجرا نمی‌شود. قتل‌های ناموسی از منظر قانون، در شرایط زیر مجازات قصاص، ندارند.

• منطبق بر ماده ۳۰۱قانون مجازات اسلامی، مرتکب آن، پدر یا اجداد پدری مقتول باشد.
• منطبق بر ماده ۳۰۲قانون مجازات اسلامی، مرتکب، همسر فرد زناکار باشد و علم به رضایت زن به زنا داشته باشد و حین ارتکاب جرم، مرد و زن زناکار را به قتل رسانده باشد. اگر به مطالبی پیرامون رابطه نامشروع علاقه دارید به مطلب رابطه نامشروع تلفنی مجازاتی سنگین دارد مراجعه کنید.

مشاهده شده است که در اغلب قتل‌های ناموسی، مرتکب پدر، همسر یا برادر مقتول هستند. در دو مورد اول امکان سقوط قصاص ( قصاص انجام نشود) وجود دارد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب مجازات عدم تمکین جنسی در ازدواج موقت را مطالعه کنید.