مشکلات حقوقی زنان برای دریافت ارث

در قرآن کریم قواعد مربوط به ارث و سهم هر یک از ورثه با دقت تمام مشخص شده‌اند و از این لحاظ، مقررات قانونی ما نیز برگرفته از احکام قرآن است. به لحاظ عرفی و قانونی، ارث به مالی گفته می‌شود که پس از فوت یک شخص به بازماندگان وی تعلق می‌گیرد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع مشکلات حقوقی ارث زنان می‌پردازیم.

ارث زنان

براساس ماده ۸۶۱ قانون مدنی، زن پس از مرگ همسرش ارث می‌برد. به شرط اینکه در عقد دائم او بوده و قبل از مرگ شوهرش زنده باشد. اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزند یا نوه‌ای از همسرش یا از همسران قبلی نداشته باشد، زن از اموال مرد یک چهارم ارث می‌برد.

در غیر این‌صورت یک هشتم از اموال مرد را به ارث خواهد برد. بر اساس قوانین، در میزان سهم‌الارث زنان و شوهر تفاوت‌هایی وجود دارد و همچنین بود یا نبود فرزندان در میزان سهم‌الارث زن و مرد تاثیر دارد و چنانچه مرد دارای همسران متعدد باشد نیز در میزان سهم ارث زنان، تغییراتی ایجاد می‌شود.

در صورت انحصار وراثت و وجود شوهر به عنوان تنها وارث، تمام ترکه زن به شوهر می‌رسد، در حالی که برابر ماده ۹۴۹ قانون مدنی در صورت انحصار وراثت اگر مرد وارثی به غیر از زن نداشته باشد، تنها یک چهارم اموال شوهر به او می‌رسد و بقیه متعلق به حاکم است و به خزانه دولت واریز می‌شود.

همچنین ماده ۹۴۲ قانون مدنی می‌گوید: اگر مردی دارای دو یا چهار زن عقد دائم است، پس از مرگش در صورت داشتن فرزند، یک هشتم از اموالش بین زنان به‌طور مساوی تقسیم خواهد شد. بنابراین همان‌طور که می‌بینید سهم‌الارث زنان از اموال شوهر، بسیار اندک و ناچیز است. برای مطالعه نحوه تقسیم ارث مردانی که چند همسر دارند به‌صورت کامل به این مطلب مراجعه کنید.

 در برابر این مشکلات چه باید کرد؟

متاسفانه باور عمومی اشتباهی وجود دارد که هر فردی می‌تواند اموالش را با وصیت میان نزدیکان خود به هر شکلی که می‌خواهد تقسیم کند. اما باید بدانیم بر اساس ماده ۸۴۳ قانون مدنی هر فردی تنها می‌تواند نسبت به یک‌سوم اموالش وصیت کند.

اگر وصیت فرد متوفی بیش از این مقدار باشد باید ورثه در خصوص بقیه اموال اجازه دهند. یعنی اگر خانه‌ای که از سوی شوهر متوفی برای همسرش وصیت شده از نظر قیمتی بیش از یک‌سوم اموال او نباشد، وصیت‌نامه صحیح است.

در غیر این‌صورت باید ورثه درباره بقیه اموال اجازه دهند. اگر آن‌ها موافقت نکنند، وصیت نسبت به بیش از یک‌سوم معتبر نیست. راه‌حلی که در این میان توصیه می‌شود این است که زوجین می‌توانند در زمان حیات، اموال خود را به مالکیت دیگری درآورند اما باید عقدی باشد که با مرگ منتقل‌کننده، باطل نشود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب آیا فرزند نامشروع از والدین خود ارث می‌برد؟  را مطالعه کنید.