فروش مال دیگران چه مجازاتی در پی خواهد داشت؟

قاعدتا هر کسی اختیار اموال خودش را دارد. یعنی کسی که چیزی را خریده یا به هر روش قانونی دیگر (مثل ارث) به او منتقل شده است، حق دارد در چارچوب قانون، هر کاری بخواهد با آن انجام دهد. مثلا آن را بفروشد، اجاره بدهد و غیره. اما بعضی‌ها علاوه بر اینکه صاحب‌اختیار اموال خودشان هستند، فکر می‌کنند اختیار اموال دیگران را هم دارند. بله ‌تعجب هم دارد. تصور کنید یک نفر خانه شما را بفروشد یا از او خودرویی بخرید و بعدا بفهمید که اصلا این خودرو مال او نبوده است. می‌شود حدس زد که چه حالی می‌شوید. به این کار انتقال مال غیر می‌گویند. در این مطلب از مجله دلتا قصد داریم به موضوع مجازات فروش مال دیگران بپردازیم.

«انتقال» به چه معناست؟

انتقال مال یعنی آن‌که عین یا منفعت آن به دیگری واگذار شود. منظور از «عین» خود آن چیز است. مثلا انتقال یک آپارتمان، یعنی اینکه مالکیت آن آپارتمان در اختیار کسی دیگر گذاشته شود. این کار ممکن است از طریق فروختن یا حتی بخشیدن (صلح) انجام شود. منظور از «منفعت» هم این است که فوایدی که از آن ممکن است به مالکش برسد، تصاحب شود. مثل اینکه خانه فردی بدون اجازه‌اش به یک نفر دیگر اجاره داده شود.

آیا خریدار هم مجرم است؟

حالا حتما می‌پرسید تکلیف خریدار چیست؟ خریدار مال غیر، ممکن است هم مجرم باشد و هم بی‌گناه. تعجب نکنید! ماجرا این است که شاید خریدار اصلا خبر نداشته باشد چیزی که دارد می‌خرد مال فروشنده نیست و به فرد دیگری تعلق دارد. در این حالت، خریدار مقصر نیست. گرچه باید مال خریداری‌شده را به مالک اصلی‌اش برگرداند.

اما اگر خریدار هنگام معامله بداند چیزی که در حال خریدن آن است، مال شخص دیگری است، آن وقت او هم معاون جرم حساب می‌شود و مجازات خواهد شد.

همه مسئولیت‌های مالک

حتما تعجب می‌کنید اگر بگوییم که مالک اصلی هم ممکن است در شرایطی خاص مجازات شود. لابد می‌گویید مالک که کاری نکرده است، تازه دارایی او را بدون رضایت و اطلاعش فروخته‌اند! بله ظاهر امر این‌طور است. اما همین مالک محترم هم مسئولیتی دارد. طبق قانون، اگر مالک ملک از وقوع معامله مطلع شود، نهایتا تا یک ماه پس از اطلاع، باید اظهارنامه‌ای بنویسد و مالکیت خود را به اطلاع خریدار برساند.

اگر این زمان بگذرد و مالک چنین کاری نکند، «معاون جرم» محسوب می‌شود، چون در این شرایط، اصلا بعید نیست که با فروشنده تبانی کرده باشد تا از خریدار که از جریان آگاه نبوده، کلاهبرداری کنند.

برای شکایت باید به کجا مراجعه کرد؟

رسیدگی به این جرم نیازمند طرح شکایت کیفری است. بنابراین، مرجع صالح برای رسیدگی به این شکایت دادسرایی است که جرم در حوزه آن واقع شده که معمولا محل تنظیم قولنامه یا دفترخانه‌ای است که انتقال سند در آن محل انجام شده است. پس برای شکایت کردن از کسی که مال و اموال شما را به فردی دیگر منتقل کرده است، باید به دادسرا شکایت ببرید.

مجازات فروش مال دیگران

انتقال مال غیر علاوه بر اینکه به یک نفر آسیب می‌زند، باعث بر هم خوردن آرامش جامعه هم می‌شود، به همین دلیل، قانون‌گذار مجازات سختی را برای آن در نظر گرفته که به شرح زیر است:

• حبس از یک تا هفت سال.
• پرداخت جزای نقدی معادل مالی که دریافت کرده است.
• بازگرداندن مال به صاحب آن.
• انفصال مادام‌العمر از خدمات دولتی (اگر مرتکب از کارکنان دولت باشد).

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی قوانین تعمیر آپارتمان و مزاحمت برای دیگران مطالعه کنید.