در چه شرایطی نفقه و مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

یک‌سری حقوق مالی در قانون برای زنان در نظر گرفته شده است. برخی از این حقوق، به موجب عقد نکاح به زن تعلق می‌گیرند و ارتباطی به طلاق ندارند و مرد مکلف به پرداخت آن‌ها است. از جمله این حقوق می‌توان به نفقه و مهریه زنان اشاره کرد. اما سوالی که همواره مطرح می‌شود آن است که محدوده این حقوق تا کجا است؟ چه زمانی این حقوق به زن تعلق نمی‌گیرد؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع عدم تعلق مهریه و نفقه می‌پردازیم.

در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

• بر طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی هر گاه عقد بین زوجین به دلیلی باطل باشد و بین آن‌ها نزدیکی نیز واقع نشده باشد، مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد. تنها استثناء آن فسخ به دلیل عنن بودن مرد است. یعنی مردی که توانایی عمل زناشویی نداشته باشد که در این‌صورت با فسخ نکاح، زن نصف مهریه را دریافت خواهد کرد.
• اگر زوجین بین خود مهریه‌ای را تعیین نکرده باشند و قبل از آن که میزان آن تعیین شود، زن فوت کند و رابطه زناشویی هم برقرار نشده باشد، مرد هیچ الزام و اجباری در پرداخت آن ندارد. در غیر این‌صورت ورثه می‌توانند مهریه زن را مطالبه کنند.
• پرواضح است در صورتی‌که نوع طلاق، طلاق توافقی باشد و زن طبق توافق مهریه خود را به مرد بخشیده باشد نیز مهریه‌ای به زن تعلق نخواهد گرفت.

مواردی که مرد می‌تواند نفقه زن را پرداخت نکند

•  عدم تمکین زن

براساس قانون مدنی درصورت عدم تمکین از طرف زن، وی مستحق نفقه نخواهد بود. تمکین به معنی برآوردن همه نیازهای شوهر و اجابت نمودن خواسته‌های شرعی وی از جمله رابطه زناشویی است.

•  ترک بی‌دلیل منزل توسط زن

یکی دیگر از موارد اجازه عدم پرداخت نفقه به مرد، زمانی است که زن بدون دلیل و بدون رضایت شوهر خانه را ترک نموده و حتی درصورت اقامت در خانه پدر نیز، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه خودداری کند.

همچنین درمورد زنی که بی‌دلیل از تمکین شوهر دست بردارد و ناشزه یا نافرمان شود، مرد می‌تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه، زن را طلاق داده و زن دیگری اختیار کند.

•  عقد موقت

درمورد عقد موقت نیز مرد ملزم به پرداخت نفقه نیست. مگر اینکه عقد موقت با شرط پرداخت نفقه جاری شود.

•  طلاق در شرایط نافرمانی زن

هم‌چنین زنی که مطلقه باشد نفقه وی در زمان عده برعهده شوهر است مگر اینکه طلاق در شرایط نافرمانی زن اتفاق افتاده باشد که در این‌صورت به وی نفقه تعلق نمی‌گیرد. البته درصورت بارداری زن از طرف شوهر، زن باید تا زمان وضع حمل از مرد نفقه دریافت کند.

•  فوت مرد و عدم بارداری زن

درصورت فوت شوهر ، اگر زن از شوهر باردار نباشد به وی نفقه تعلق نمی‌گیرد. ولی اگر زن از شوهر باردار باشد، در زمان عده باید نفقه وی از دارایی مرد و درصورت عدم دارایی مرد از اموال اقارب وی به زن پرداخت شود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا شوهر اجازه فروش جهیزیه زن را دارد؟ مطالعه کنید.