با مشهور‌ترین موجودات افسانه‌ای آشنا شوید!

موجودات افسانه‌ ای در همه فرهنگ‌ها یک معنا و جایگاه ندارند؛ گاهی تا این حد تفاوت دارند که موجودی در یک فرهنگ خیر و مثبت تلقی می‌شود در صورتی که در فرهنگ دیگر کاملا اهریمنی و شر است! بنابراین حواسمان باشد اگر موجوداتی در فرهنگ ما خیر یا شر هستند، لزوما در فرهنگ‌های دیگر هم این مفهوم را ندارند. در این مطلب از مجله دلتا به موجودات افسانه‌ ای می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

۱. اژدها؛ موجودی خانمان‌برانداز یا زندگی‌بخش؟

اژدها از آن موجوداتی است که هم نماد ویرانگری است و هم آب و آبادانی! در اینکه اژدها نماد قدرت و نیرومندی است شکی نیست اما اینکه این زور بازو در جهت مثبت استفاده شود یا منفی، هر فرهنگی برای خودش برداشت ویژه‌ای دارد؛ مثلا در مصر، اژدها رمز طغیان‌های بزرگ رود نیل برایشان بوده است.

اما با شنیدن نام اژدها، یاد فرهنگ چینی می‌افتیم که جای جای کشورش تصویری از اژدها  را می‌بینیم. اژدها برای چینی‌ها موجودی مقدس است و او را بخشنده آب و باران می‌دانند. اژدها در فرهنگ چین و ژاپن چندین شاخ هم دارد.

حالا اگر سراغ ایران بیاییم، اژدها نقشش کمی تیره و تار می‌شود. اژدها که با واژه ضحاک هم ریشه است ما را به یاد کارهای اهریمنی ضحاک در شاهنامه می‌اندازد و برایمان نمادی از تاریکی و ظلم است.

۲. ققنوس؛ پرنده‌ای که از خاکستر متولد می‌شود!

داستان ققنوس به اندازه‌ای جذاب است که باعث می‌شود پایش به دنیای داستان‌ها و شعرها باز شود. این پرنده افسانه‌ای، هر چند سال یک‌بار تخم می‌گذارد و بلافاصله در آتش می‌پرد و می‌سوزد و از خاکستر آن آتش، دوباره متولد می‌شود.

این موجود عجیب، در فرهنگ‌های مختلف با همین داستان زایش دوباره، وجود دارد. در زبان انگلیسی Phoenix نامیده می‌شود. هر جا از ققنوس استفاده می‌شود، رمز زایش دوباره او هم در تصویر نمادینش پنهان است.

۳. ابوالهول؛ موجودی با سر انسان، پیکر شیر و بال عقاب!

تصویر این موجود ترکیبی احتمالا برایمان آشناست. هم در آثار مصر بسیار به چشممان خورده و هم آثار باستانی ایران. البته شاید تفاوت‌هایی وجود داشته باشد اما کلیت ظاهرش همان است؛ موجودی با سر انسان، بدن شیر و بال‌های عقاب. برایتان آشنا نیست؟ شاید واضح‌ترین تصویری که از آن به یادمان بیاید، نقش برجسته‌های حیرت‌انگیز تخت جمشید باشد!

گفته‌اند این موجود اول روی مهرهای باستانی نقش می‌بندد اما به مرور نقش برجسته‌ها و مجسمه‌هایش هم می‌سازند و به فرهنگ‌های مختلف سفر می‌کند. می‌گویند زادگاهش تمدن آشور بوده اما آن را در تمدن‌های بزرگ باستان تا یونان هم می‌بینیم. بزرگی و هیبتش باعث شده نامش را در زبان عربی ابوالهول، به معنی پدر وحشت، بگذارند. آن‌ها معتقد بودند این موجود مهیب، کسانی را که موفق به حل معماهایش نمی‌شوند، می‌کشد! در نظر مصریان، نماد آفتاب هم محسوب می‌شده و می‌دانیم نور و روشنایی در بیشتر فرهنگ‌های دنیا، نشانه‌ای از قداست هم همراهش دارد.

پیشنهاد مطالعه: مطلب باورها و خرافات عجیب و غریب اروپایی‌ها! را بخوانید.