قلعه قهقهه در بخش ارشق، در فاصله ۷۵ کیلومتری شمال مشکینشهر در استان اردبیل قرار دارد. این دژ به دلیل اینکه محل زندانیشدن افراد سیاسی مهمی مانند شاهزادگان صفوی بوده است، در تاریخ شهرت بسیاری دارد. برای آشنایی با این قلعه تاریخی با مجله دلتا همراه باشید.
درباره قلعه قهقهه
از نظر واژگانی، قهقهه به معنای آواز بلند در خنده و نیز به معنای آواز کبک میباشد. در واقع نام اصلی آن در زبان ترکی قاه قاه قلعسی میباشد. قلعه قهقهه نام قلعهای مشهور است که در ناحیه یافت از توابع قراچهداغ بر بالای کوه بلندی قرار دارد.
طبق تحقیقات باستانشناسی بهعمل آمده استقرار این قلعه به دوران قبل از اسلام میرسد اما در زمان بابک و صفویه از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و سالها به عنوان خزانه سلطنتی و مهمترین زندان مورد استفاده قرار میگرفته است.
ویژگیهای قلعه قهقهه
دژ قهقهه روی یک تپهسنگی به ارتفاع ۳۰۰ متر از زمینهای اطراف خود قرار گرفته و به خاطر اینکه در گذشته از این قلعه برای زندانی کردن افراد بسیار مهم و سیاسی استفاده میشده، اطراف آن حصار غیر قابل نفوذی تعبیه شده است.
مرتفعترین قسمت این قلعه، برجک نگهبانی قلعه است که ساختمان آن کاملا تخریب شده و در حال حاضر تنها آثاری از آن باقی مانده است. این قسمت دید بسیار خوبی به محوطه قلعه و درههای اطراف آن دارد.
طبق تحقیقات باستانشناسان، این قلعه بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. بنای قلعه از جنس سنگ بوده و از ترکیب آجر، گچ و آهک ساخته شده است.
مشخصات بنای قلعه
این قلعه از واحدهای تاسیسات دفاعی، نگهبانی، زندان، مخازن و انبار تشکیل شده و تمامی نکات امنیتی در احداث این قلعه برای نگهداری زندانیان رعایت شده است.
شگفتانگیزترین معماری قلعه، شبکه آب آن است. تنها راه استحصال آب در این دژ جمعکردن آبهای سطحی حاصل از آب باران و بارش برف است.
دژبانان و یا ساکنان برای اندوختن آب حفرههایی مانند حوضچه در مسیر آب باران، صفحههای افقی در دل سنگ کندهاند که از آن جمله میتوان به چهار مخزن به قطر پنجمتر در قسمت شمالشرقی و تعداد ۱۱ آب انبار در قسمت غربی قلعه اشاره کرد. این حوضچهها برای تامین آب آشامیدنی بوده است.
دژ قهقهه در زمان صفویان
قلعه قهقهه در عصر شاه طهماسب اول صفوی یکی از پر رونقترین قلعههای ایران بوده است. شاهطهماسب که بسیار مستبد و خودکامه بود، با زندانی کردن بیشتر اطرافیانش در این زندان، رونق زیادی به قلعه قهقهه بخشیده بود!
او هر کس را که مورد کوچکترین سوءظن و سوءتفاهم قرار میگرفت، میکشت ویا راهی قلعه مخوف قهقهه میکرد.
زندانیان دژ قهقهه
شاه اسماعیل دوم معروفترین زندانی قلعه قهقهه است. شاه اسماعیل دوم فرزند شاه طهماسب یکم صفوی است. وی مردی شجاع جنگجو و تیغ زنی بیدریغ بود و به علت زیادهروی و دخالت در امورات پدر و گردنندادن به فرامین پدر دستگیر و در قلعه قهقهه به مدت ۱۹ سال زندانی شد.
قلعه قهقهه یکی از استوارترین و تسخیرناپذیرترین قلعههای ایران بوده که بعد از گذشت سالها هنوز هم شکوه و استحکام خود را حفظ کرده است.
در کتاب تاریخ گیلان، از این قلعه بهعنوان قلعه ماران یاد شده است. این قلعه را کهندژ (قلعه قدیمی) نیز گفتهاند. قلعه قهقهه در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و به عنوان یکی از مقاصد گردشگری ایران مورد استقبال قرار گرفت.
پیشنهاد مطالعه: مطلب دهکدهای معلق در میان ابرها را بخوانید.
ناشناس
۱۲ تیر ۱۴۰۰ در ۶:۱۴ ب٫ظ
جالب!!!👍👍
سارا امیرانی
۱۲ تیر ۱۴۰۰ در ۶:۱۶ ب٫ظ
سلام و سپاس از همراهی و دل گرمی شما .
ناشناس
۷ تیر ۱۴۰۰ در ۸:۲۰ ب٫ظ
ناشناس
۷ تیر ۱۴۰۰ در ۱۲:۱۳ ب٫ظ