ناصرالدین شاه بعد از سفر به فرنگ دستور ساخت شمسالعماره، بلندترین ساختمان در تهران را صادر کرد. این ساختمان در ضلع شرقی مجموعهی کاخ گلستان قرار دارد و به علت ارتفاع زیاد و تزیینات آن به شاخصترین بنای این مجموعه تبدیل شده است. یکی از نمادهای شهر تهران در دوران قاجار شمسالعماره بود.
بهتر است برای سپری کردن یک روز جذاب، پیشنهاد مجله دلتا را امتحان کنید. جلوخان (در لغت نامه دهخدا، پیشگاه خانه و میدانگاه جلوی در خانه را جلوخان گویند.) زیبایی شمسالعماره هر کسی را به دیدن این بنا در تهران دعوت میکند، نمای متقارن و متعادل این بنا و ترکیب احجام مکعبی که با تزیینات زیاد آرایش شده‌اند، بسیار زیبا و چشم گیرند
معنی لغوی عبارت «شمسالعماره» در فرهنگ لغت علامه دهخدا «آفتاب ساختمان ها» است. کار ساخت بنای شمسالعماره در سال ۱۲۴۴ خورشیدی شروع شد و در سال ۱۲۴۶ به پایان رسید. جالب است بدانید تا قبل از ساخت این بنا، فلز در سازهی هیچ ساختمانی در ایران استفاده نشده بود و شمسالعماره اولین ساختمانی است که در آن فلز به کار رفته است.
ظاهرا” طراحی ساختمان شمسالعماره را معیرالممالک بر عهده داشته و معمار آن استاد «علی محمد کاشی» بوده است. سبک طراحی این بنا تلفیقی از معماری ایرانی و معماری غربی است. بنای شمسالعماره در پنج طبقه ساخته شد و دارای سی و پنج متر ارتفاع است.
دو برج بلند در دو طرف این بنا بر عظمت و شکوه آن افزوده است. تقارن در نمای شمسالعماره، نظم بصری را برای بیننده ایجاد میکند. کاشی کاری و پنجره سازی شمسالعماره به صورت ایرانی طراحی شده و از معماری غربی هم، الهام گرفته است.
کاشیهای هفت رنگ در نمای شمسالعماره به سبک قاجاری تزیین شده است. تصاویر و نقوش بهکار رفته در نمای این کاشیها، ظاهری از طبیعت غرب را به نمایش میگذارد. گیاهان و جانوران برجستهی روی سنگ های مرمرین ازارهی (به سنگی که در نمای ساختمان و در پای دیوار نصب می‌شود) عمارت بسیار ظریف و زیبا است.
ایوان و تالار شاه‌نشین در طبقهی اول بنا قرار دارد. آینه‌کاری و تزیینات بسیار ممتاز و کم‌نظیر و درخور توجه است. اتاق‌های کوچک دیگر طبقات با تزئینات مشبک، نقاشی و آینه‌کاری به زیبایی معماری داخلی بنا افزوده است.
