جهان در دستیابی به اهداف تعیین‌شده در یک دهه گذشته برای حفظ سلامت زمین ناکام مانده است
به‌نقل از سازمان ملل، کشورها در برنامه‌ریزی دَه‌ساله‌ی خود برای حفاظت از محیط و گوناگونی زیستی زمین شکست خوردند. تأثیر انسان بر محیط‌زیست در پنج دهه‌ی گذشته فاجعه‌بار بود؛ به‌گونه‌ای که براساس ارزیابی WWF، از سال ۱۹۷۰ درحدود ۷۰ درصد حیوانات و پرندگان و ماهیان حیات‌وحش ناپدید شدند. در ادامه این مطالب از مجله دلتا درباره ناکامی در حفظ سلامت زمین بخوانید.
طبق هشدار هیئت IPBES (هیئت گوناگونی زیستی سازمان ملل)، در سال گذشته به‌دلیل مصرف بی‌رویه‌ی زمین و فعالیت‌های انسانی، تقریبا یک‌میلیون از گونه‌ها درمعرض خطر انقراض قرار دارند. ۱۹۰ کشور عضو کنوانسیون گوناگونی زیستی سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ به طرحی برای محدودکردن آسیب به محیط‌زیست تا سال ۲۰۲۰ متعهد شدند. بیست هدف شامل حذف سوبسید سوخت‌های فسیلی و محافظت از ماهی‌ها متغیر بودند؛ اما طبق جدیدترین چشم‌انداز تنوع زیستی جهانی (GBO)، هیچ‌کدام از اهداف برآورده نشدند. آن لاریگادری، دبیر اجرایی IPBES می‌گوید: «انسان به‌طور نظام‌مند در حال حذف تمام جانداران زنده است.» باتوجه‌به برآورده‌نشدن اهداف دَه‌ساله‌ی تنوع زیستی، تلاش‌های مربوط به حل مشکل تغییرات اقلیمی هم نادیده گرفته خواهند شد.
انسان؛ خطرناک‌ترین گونه
دنیاگیری ویروس کرونا در سال جاری برنامه‌های حفاظت از گوناگونی زیستی را مختل کرد که هدف آن‌ها بهبود اقدامات بین‌المللی در همین زمینه بود. ناگفته نماند این برنامه تا سال ۲۰۲۱ به‌تعویق افتاد. به‌گفته‌ی الیزابت ماروما مرما، دبیر اجرایی کنوانسیون گوناگونی زیستی، جوامع باید بیشتر به محیط‌زیست اهمیت بدهند. او می‌افزاید: «دنیاگیری کووید ۱۹ به‌وضوح نشان داد جنگل‌زدایی و تجاوز انسان به حیات‌وحش بر زندگی روزمره‌ی ما تأثیر می‌گذارد. انسان خطرناک‌ترین گونه است و تنها انسان می‌تواند با اعمال فشار بر صنایع تغییر مثبتی در این روند ایجاد کند.»
ارزیابی‌های جدید مسیر معکوس‌‌سازی نابودی طبیعت را تا سال ۲۰۳۰ روشن می‌کنند. این مسیر اعمال تغییراتی در سیستم مزرعه‌داری و کاهش ضایعات غذایی و جلوگیری از مصرف بی‌رویه را شامل می‌شود. یکی از بخش‌های مهم حفاظت از محیط‌زیست، جمعیت‌های بومی هستند که معمولا ۱۸۰ درصد از گوناگونی زیستی سراسر جهان را کنترل می‌کنند. اندی وایت، هماهنگ‌کننده‌ی اتحادیه‌‌ای جهانی شامل بیش از ۱۵۰ گروه است که به‌دنبال تقویت قدرت بومی هستند. او می‌گوید: «دیگر هیچ توجیهی برای سرمایه‌گذاری‌نکردن بر جوامع بومی پذیرفتنی نیست. آن‌ها باید تمرکز خود را بر تقویت حقوق بومی قرار دهند که راه‌حلی اثبات‌شده برای حفاظت از اکوسیستم‌ها است که قلب سلامت زمین و مردم آن هستند.»
به‌نقل از GBO، در دهه‌ی گذشته گام‌های مثبتی نیز برای محافظت از محیط‌زیست برداشته شد. برای مثال، نرخ جنگل‌زدایی درمقایسه‌با دهه‌ی گذشته به یک‌سوم کاهش یافت. از سال ۲۰۰۰ در بازه‌ای ۲۰ ساله، مناطق حفاظت‌شده از ۱۰ درصد به ۱۵ درصد برای زمین‌ها و از ۳ درصد تا حداقل ۷ درصد برای اقیانوس‌ها رسیدند. باوجوداین در میان خطر‌های زیست‌محیطی، کمک‌هزینه‌های دولت برای سوخت‌های فسیلی ادامه دارند و براساس تخمین مؤلفان، به ۵۰۰ میلیارد دلار در سال می‌رسند. اندی پورویس، از بخش علوم طبیعی موزه‌ی تاریخ طبیعی بریتانیا، در واکنش به ارزیابی سازمان ملل می‌گوید: «شوکه‌کننده است که جهان هیچ‌کدام از بیست هدف خود برای محافظت از منابع طبیعی را عملی نکرده است. در وضعیت اورژانسی سیاره‌ی زمین قرار داریم که نه‌تنها تمام گونه‌ها از بین می‌روند؛ بلکه اکوسیستم‌ها نیز به‌قدری آسیب می‌بینند که نمی‌توانند نیازهای جامعه‌ی انسانی را پوشش دهند.»
بیشتر بخوانید: «کمترین میزان یخ‌های شمالی به علت گرمایش جهانی»
