نفقه فرزند بر عهده چه کسی است؟

به لحاظ قانونی پدر خانواده مکلف به تامین نیازهای مالی و مادی اعضای خانواده است. در قانون، پرداخت نفقه زن و پرداخت نفقه اقارب یا خویشاوندان در درجه اول بر عهده مرد قرار گرفته است. فرزندانی که پدرشان مکلف به تامین نیازهای مادی و مالی آنها است، از جمله اشخاصی هستند که مشمول نفقه اقارب می‌شوند. عدم پرداخت نفقه در صورتی که پدر تمکن مالی داشته باشد جرم بوده و برای آن مجازات تعیین شده است.  در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی نفقه فرزند می‌پردازیم.

نفقه 

 بر اساس ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی در بحث مربوط به نفقه اقارب، نفقه اولاد یا فرزندان بر عهده پدر آنها است. پس از اینکه پدر فوت کند یا به لحاظ امکانات مالی نتواند به فرزند خود نفقه ای بپردازد، پرداخت نفقه بر عهده اجداد پدری او قرار می‌گیرد. در صورتی که پدر یا اجداد پدری زنده نباشند و یا قادر به پرداخت نفقه نباشند، این وظیفه بر عهده مادر قرار گرفته و در صورت عدم توانایی وی وظیفه بر عهده اجداد مادری قرار می‌گیرد.

شرایط تعلق نفقه 

نفقه فرزند با نفقه زن از برخی جهات با هم تفاوت دارند. نخست اینکه یکی از شرایط پرداخت نفقه به فرزند بر اساس قانون این است که فرزند مال کافی نداشته باشد و نتواند به وسیله اشتغال معیشت خود را تامین کند، بنابراین در صورتی که فرزند به سنی برسد و بتواند کار کند پرداخت نفقه بر پدر ضروری نیست. نفقه زن در هر حال بر عهده مرد است، حتی اگر زن شاغل باشد و درآمد کافی هم بدست بیاورد. زن می‌تواند بابت مطالبه نفقه گذشته خود به دادگاه خانواده مراجعه کند و دادخواست مطالبه نفقه بدهد اما نفقه گذشته فرزند به وی تعلق نخواهد گرفت و فرزند تنها می‌تواند بابت مطالبه نفقه زمان حال اقدام کند. از جمله شرایط تعلق نفقه به فرزند آن است که در پرداخت نفقه به وی توانایی یا استطاعت مالی نفقه دهنده در نظر گرفته می‌شود، اما در پرداخت نفقه زن و تعیین میزان مبلغ نفقه، نیازهای مالی زن مدنظر گرفته می‌شود.

مبلغ نفقه

بر اساس ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی، پرداخت نفقه اقارب با در نظر گرفتن استطاعت مالی نفقه دهنده امکان‌پذیر است. میزان نفقه بر اساس قانون، بر حسب میزان استطاعت یا توانایی مالی کسی که موظف به پرداخت نفقه است تعیین می‌شود؛ در صورتی که دعوای پرداخت در دادگاه مطرح شود، دادگاه به موضوع رسیدگی و مبلغ نفقه را تعیین می‌کند.

مجازات عدم پرداخت نفقه 

پرداخت نفقه با وجود داشتن استطاعت مالی، لازم و ضروری است. از جهت آنکه فرزندان قادر به تامین معاش خود نیستند، قانون‌گذار برای عدم پرداخت نفقه مجازات تعیین کرده است، این مجازات قابل اعمال بر کسی است که پرداخت نفقه بر عهده وی است. بر اساس ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده هرکس با داشتن استطاعت مالی از پرداخت نفقه اشخاص واجب النفقه مانند فرزندان خودداری کند، به حبس تعزیری درجه شش معادل شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد‌شد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر توقیف ملک برای مهریه را مطالعه کنید.