راهکار‌های مطالبه چک برگشتی

یکی از مشکلات حقوقی در جامعه، که خیلی از شهروندان به نوعی با آن درگیر هستند، «دعاوی مربوط به چک و چک‌های برگشتی» است. در صورتی که چک به دلایلی، با گواهی عدم پرداخت از سوی بانک مواجه شود، دارنده‌ چک برای مطالبه‌ وجه آن و رسیدن به حقوق خود، از چهار روش می‌تواند اقدام کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موضوع مطالبه چک برگشتی می‌پردازیم.

مطالبه چک برگشتی

با توجه به قانون وصول وجه چک‌ با اصلاحات سال ۱۳۸۲، دارنده‌ چک می‌تواند بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط اقدام به طرح شکایت کیفری کند. البته، طرح شکایت کیفری منوط به این است که، دارنده‌ چک زمان‌های شش ماهه را رعایت کرده باشد. یعنی اولاً: ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول وجه چک‌ آن به بانک مراجعه کرده باشد. ثانیاً: بعد از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده‌ چک امکان‌پذیر است. از طرفی، براساس اصلاحات قانون صدور چک‌ در سال ۱۳۸۲، چک‌های وعده دار، بدون تاریخ، سفید امضا، مشروط و بابت تضمین انجام معامله، بدون جنبه‌ کیفری اعلام شده است. بنابراین، در صورتی که هر کدام از این موارد، اثبات شود؛ در آن صورت، طرح شکایت کیفری به نتیجه نخواهد رسید. چرا که، در این موارد، صادرکننده‌ چک قابل تعقیب کیفری نیست.

برای نقد کردن چک با ثبت اسناد چه محدودیت هایی وجود دارد؟

اجرای ثبت اسناد در مقایسه با مراجعه به محاکم دادگستری، محدودیت‌هایی دارد:

• در صورتی دستور اجرا صادر می‌شود که بانک مطابقت امضا چک با نمونه امضا صادرکننده را گواهی کرده باشد.
• صدور اجراییه، تنها علیه صادرکننده چک صورت می‌گیرد نه علیه پشت‌نویس.
• فقط مبلغ مندرج در چک قابل مطالبه است نه خسارت ناشی از آن.
• متقاضی باید قبل از صدور اجراییه، ده درصد مبلغ مورد درخواست را به صندوق اجرا واریز کند.
• متقاضی صدور اجراییه ثبتی باید به اداره اجرای ثبت اسناد محل شعبه بانکی مراجعه کند، که چک به عهده آن صادر شده است.

وصول چک با مراجعه به دادگاه به چه صورت است؟

• تنظیم دادخواست با عنوان مطالبه وجه چک علیه صادرکننده یا پشت‌نویس‌ها یا ضامنان چک.
• مطالبه وجه مندرج در چک به علاوه خسارت تاخیر در پرداخت آن.
• ضمیمه کردن رونوشت برابر با اصل شده گواهینامه عدم پرداخت به همراه رونوشت برابر با اصل شده چک برگشت‌خورده به دادخواست.
• دارنده چک باید به دادگاهی مراجعه کند که به نشانی صادر کننده نزدیک باشد.
• با نتیجه رسیدن شکایت کیفری در دادگاه، مرجع قضایی فقط صادر کننده را حبس می‌کند.
• در این روش می‌توان علیه همه مسئولان چک یعنی صادرکننده، پشت‌نویس‌ها یا ضامنین اقامه دعوا و وجه چک را درخواست کرد.

وصول چک توسط شورای حل اختلاف به چه صورت است؟

• شامل چک‌هایی با مبلغ پایین می‌شود.
• مبلغ چک نباید بیش از ۲۰ میلیون ریال باشد.
• دارنده چک می‌تواند در زمانی کوتاه و سریع‌تر به مبلغ مندرج در آن دست یابد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی مطلب مجازات خیانت در امانت را در مجله حقوقی  مطالعه کنید.