شرط محل سکونت زن در ازدواج چیست؟

به لحاظ قانونی، علاوه بر اینکه زن و شوهر می‌توانند ضمن عقد نکاح، شروط مندرج در سند ازدواج را امضا کرده و بدان متعهد شوند، این امکان وجود دارد که هر گونه شرطی را که خلاف مقتضای ذات عقد نبوده و شرط نامشروع نباشد را نیز در سند ازدواجشان درج کنند که در صورت پذیرش توسط دیگری، بدان متعهد می‌گردد. یکی از انواع شروط صحیح ضمن عقد ازدواج، شرط محل سکونت زن است که توسط خانم‌ها در ضمن عقد درج می‌شود. با بخش حقوقی مجله دلتا همراه باشید.

محل سکونت زن در ازدواج

محل سکونت زوجین در عقد نکاح یکی از شخصی‌ترین و جزیی‌ترین موضوعات ضمن ازدواج است، با این حال واجد جنبه‌های حقوقی مهمی نیز هست؛ چرا که بر اساس قانون مدنی، اصولا زن موظف است در همان محلی که شوهرش سکونت دارد اقامت کند. درواقع به دلیل اینکه بر اساس قانون، ریاست بر خانواده و زندگی مشترک با شوهر بوده و همچنین به دلیل لزوم تمکین زن از همسر، اصولا زن در همان منزلی که شوهر برای محل سکونت مشترک فراهم و در آنجا زندگی می‌کند، وی نیز باید در همان محل با مرد ادامه زندگی بدهد تا قادر به ایفای وظایف زناشویی خود بر اساس قانون باشد؛ لذا بر اساس قانون مدنی، اقامتگاه زن شوهردار یا محل سکونت او، همان اقامتگاه شوهر است.

استثنائات محل سکونت زن

اصولا زن موظف است در همان محلی که شوهرش سکونت دارد زندگی کند و نمی‌تواند بدون دلیل موجه زندگی خانوادگی را ترک کند؛ چرا که در این صورت عدم تمکین محقق شده است و هرگاه به اثبات برسد، حق نفقه زن از بین خواهد رفت. با این حال، در برخی از موارد، زن می‌تواند در محلی به غیر از محل سکونتی که شوهر تدارک دیده زندگی کند که با عنایت به قانون مدنی، استثنائات محل سکونت زوجه در محلی غیر از اقامتگاه شوهر عبارتند از:

۱- اگر زن با سکونت در منزل شوهر دچار خوف جسمی، روحی و حیثیتی ‌شود، می‌تواند به دلیل عسر و حرج از سکونت در محل اقامت همسر امتناع کند.

۲ – در برخی از شرایط، زن می‌تواند قبل از ایفای کامل وظایف زناشویی، از حق حبس در عقد نکاح استفاده و از سکونت در منزل شوهر امتناع کند.

۳ – در شرایطی نیز زن حق تعیین محل زندگی را ضمن عقد ازدواج شرط کرده است که در این صورت، می‌‎تواند در محلی غیر از اقامتگاه مرد سکونت داشته باشد که این موضوع تحت عنوان شرط محل سکونت توسط زوجه شناخته می‌شود که در ادامه به توضیح بیشتر آن خواهیم پرداخت.

شرط محل سکونت زن در عقد ازدواج

بر اساس ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی: “زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی گزیند، مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.” همانگونه که از این ماده استنباط می‌شود، اصولا زن پس از ازدواج در جایی که شوهر انتخاب و سکونت می‌کند باید با او زندگی کند؛ اما در صورتی که زن به صورت شرط ضمن عقد نکاح، تعیین محل سکونت را شرط کرده باشد، می‌تواند در جایی غیر از محل اقامت شوهر نیز زندگی کند. حالات مختلف شرط محل سکونت زن در عقد ازدواج که به نوعی شرط فعل در عقد نکاح است، عبارتند از:

الف ) زن شرط می‌کند که پس از ازدواج در محل یا شهر یا منزل خاصی زندگی کند.

ب ) زن شرط می‌کند که مرد وی را از منزل، محل یا شهر خاصی خارج نکرده و به جای دیگر نرود.

ج ) زن شرط می‌کند که در همه حال حق تعیین محل سکونت را پس از ازدواج داشته باشد که در این شرایط، مرد باید با توجه به شرط زن، محل زندگی مشترک را انتخاب کند و اگر زن راضی به زندگی با مرد در محل مشخصی نشد، نمی‌تواند دعوای الزام به تمکین زن اقامه کند؛ چرا که بر اساس شرط ضمن عقد، تعیین محل سکونت به عهده زن گذاشته شده اما در برخی موارد ممکن است که مرد از شرط مذکور تخلف نماید و در عمل زن را با مضیقه مواجه سازد که در این حالت، هر چند نمی‌توان حق فسخ عقد نکاح را برای زن قائل شد، جبران خسارت زن از بابت تخلف از شرط ضروری‌ قلمداد می‌شود.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی “سهمیه بندی طلاق” را مطالعه کنید.