مهریه، حال باشد یعنی چه؟

مهریه حال

زمانی که زن و مردی به عقد دائم یکدیگر درآمدند، به حکم قانون موظف به انجام اموری می‌شوند. به عنوان مثال، مرد بایستی مهریه زن را بپردازد، زن نیز باید از شوهر خود تمکین کند و در این صورت، حق دریافت نفقه خواهد داشت. اما قانونگذار در قانون مدنی حکمی را پیش بینی کرده است که به موجب آن، زن می‌تواند تا زمانیکه مهریه‌اش را نگرفته، از تمکین در مقابل شوهر خودداری کند که به این عمل استفاده از حق حبس در عقد گفته می‌شود. البته، استفاده از این حق منوط به شرایطی است، از جمله اینکه مهریه زن حال باشد. به همین مناسبت، در این نوشتار از مجله دلتا قصد داریم به پاسخ این سوال بپردازیم که مهریه زن حال باشد یعنی چه و اصولا مهریه حال چیست؟

حق حبس زن

بر اساس ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، “زن می تواند تا مهریه به او تسلیم نشده است، از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند”. بر اساس این ماده، زن می‌تواند از تمکین در مقابل شوهر خودداری کند، تا اینکه شوهر تمام مهریه‌اش را به وی بپردازد. اعمال چنین حقی توسط زن، استفاده از حق حبس در عقد نکاح نام دارد. گفتنی است که زن در صورت استفاده از حق حبس، علیرغم اینکه از شوهر تمکین نمی‌کند، حق دریافت نفقه را نیز دارد. البته استفاده زن از حق حبس، منوط به شرایطی است که به آن خواهیم پرداخت.

شرایط استفاده از حق حبس

یکی از شروط استفاده از حق حبس در ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی پیش بینی شده است: “اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام کند، دیگر نمی‌تواند از حکم ماده قبل استفاده کند و حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد”. بر این اساس، اگر زن به اختیار خود از شوهرش تمکین کرد، دیگر استفاده از حق حبس ممکن نیست.

به‌علاوه ، در ادامه ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، شرط استفاده از حق حبس چنین آمده است: “زن می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط به اینکه مهر او حال باشد”. به عبارت دیگر، زن در صورتی می‌تواند به حق حبس استناد کند که مهریه او حال باشد. مفهوم مهریه حال را در ادامه توضیح می‌دهیم.

مهریه حال چیست

مهریه حال مهریه‌ای است که برای پرداخت آن مهلتی تعیین نشده باشد و زن این حق را داشته باشد که پس از عقد هر زمان که اراده کند، آن را مطالبه کند. بنابراین، اگر حین عقد مهریه به نوعی تعیین شود که برای پرداخت آن از سوی مرد مهلتی تعیین شده باشد، به آن مهریه ” مهریه موجّل ” گفته می‌شود. علاوه بر این، طبق رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، در صورتی هم که پرداخت مهریه منوط به استطاعت یا توانایی مالی مرد باشد ، زن از حق حبس خود محروم خواهد شد. به این نوع مهریه اصطلاحا مهریه عند‌الاستطاعه نیز گفته می‌شود. بنابراین زن تنها در شرایطی می‌تواند با استناد به حق حبس خود از عدم تمکین سرباز زند که مهریه او مهریه عند المطالبه باشد.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی با دانستنی‌های حقوقی بیشتر “در چه مواردی زن حق طلاق دارد؟” را مطالعه کنید.