متاسفانه برخی نویسندگان بنا به به دلائلی، اقدام به سرقت علمی می‌کنند. ارتکاب این جرم با هر قصدی که انجام شود هیچگونه امتیاز و اعتباری برای فرد نخواهد داشت. برخی از نویسندگان چون با مفهوم سرقت علمی آشنایی ندارند گمان می‌کنند که تا حدی استفاده از منابع علمی موجود دستبرد علمی محسوب نمی‌شود و می‌توانند از آن استفاده کنند. در این نوشتار به بررسی جرم سرقت علمی پرداخته شده است. در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.
سرقت علمی چیست؟
این جرم در متون علمی و ادبی و مقالات و پایان‌نامه‌ها و کتب تخصصی مشاهده می‌شود که در متون ادبی سرقت ادبی و در متون تخصصی و علمی سرقت علمی گفته می‌شود. اگر نویسنده علاوه بر نگارش محتوای علمی مقاله سعی کند با اصول و قواعد اخلاقی مقاله‌نویسی نیز آشنا شود جرم مذکور به وجود نخواهد آمد. هر نویسنده برای مقاله یا کتابی که ارائه می‌کند باید حق کپی رایت داشته باشد که به غیر از خودش هیچ کس نتواند محتوای مقاله را کپی و از آن استفاده کند. به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از شروع به فرآیند تحقیقاتی و آغاز نگارش مقاله ابتدا سعی کنید با توجه به رعایت اخلاق، پژوهش تحقیقاتی انجام دهید و با مصادیق دستبرد علمی کاملا آشنا شوید. دزدی علمی شامل استفاده بدون اجازه از ایده‌ها، تفکرات و تحقیقات فرد دیگر است. هرچند بسیار کوتاه باز هم استفاده از منابع دیگران مصداق سرقت علمی محسوب می‌شود.
دلایل ارتکاب سرقت علمی
ارتکاب به جرم مذکور علل متعددی می‌تواند داشته باشد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
• پیشرفت تکنولوژی و سهولت در دستیابی به منابع اطلاعاتی
• کمبود انگیزه تحقیق و پژوهش در دانشجویان
• تلاش برای تقویت رزومه و کسب امتیازات پژوهشی
• کمبود آگاهی و عدم تسلط کامل بر مصداق سرقت علمی کلمات و عبارات
• شهرت‌طلبی و زیاده‌خواهی نویسندگان
• عدم نظارت کامل و دقیق به منابع علمی
• روشن نبودن حقوق کپی رایت نویسندگان
و بسیاری از دلایل دیگر که تماما نشات گرفته از کمبود آگاهی و توانایی نویسندگان است که نمی‌توانند شناخت دقیقی از مهارت و استعدادهای خود داشته باشند. بهتر است برای پیشگیری از این امر سعی بر افزایش آگاهی باشد و افراد با شناخت و آگاهی دقیق فرآیند نگارش را پیش ببرند.
آیا امکان پیگیری قضایی برای سرقت علمی در دادگاه‌های کشور وجود دارد؟
سرقت علمی یک واژه وسیع و دارای دامنه‌ای زیاد است. حالت خفیف آن، به استفاده از برخی جملات مقاله‌های دیگران در نوشته‌ها و پایان‌نامه‌های اشخاص، بدون ارجاع خواننده به منبع آن گفته می‌شود. دیتاسازی (آمارسازی) نیز نوعی از دستبرد علمی شدید است. یعنی اینکه افراد بدون اینکه تحقیقی انجام داده باشند، برای آن نتیجه‌گیری می‌کنند.
به موجب ماده ۲۳ قانون حمایت حقوق مؤلفان «هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او یا عالماً و عامداً (با آگاهی و از روی عمد) به نام شخص دیگری غیر از خود پدیدآورنده، نشر، پخش یا عرضه کند به حبس تأدیبی از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با مالکیت فکری و معنوی “مالکیت فکری چیست؟” را مطالعه کنید.
ناشناس
۲ خرداد ۱۳۹۹ در ۳:۱۲ ب٫ظ
روزبهانی
۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ در ۱۲:۴۷ ب٫ظ
مطلب خوب بود