نفقه ؛ نکات قانونی و مهم آن

اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند و امکان اجبار او از طریق حکم دادگاه هم نباشد، قانون این امر را دلیلی بر تقاضای طلاق زن دانسته است. حتی اگر شوهر راضی به طلاق نباشد دادگاه او را مجبور به طلاق می‌کند. نکته‌ای که اهمیت دارد این است که مرد وظیفه تامین معاش و هزینه‌های متعارف زندگی و همسر را دارد. بنابراین توان مالی مرد ملاک نیست. در مجله دلتا به بررسی نکات مهم درباره نفقه پرداخته شده است.

نفقه چیست؟

نفقه عبارت است از تامین همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، لوازم منزل و هزینه‌های درمانی، بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به دلیل بیماری یا نقصان. بنابراین بر اساس قانون، نفقه به موارد مشخصی تعلق می‌گیرد و زن امکان مطالبه دارد.

تکلیف نفقه در دوران عقد

لزومی ندارد که زوج‌ها زندگی مشترک خود را آغاز کرده باشند. حتی اگر در حالت مرسوم، زن در منزل پدر سکونت داشته و به اصطلاح در دوران عقد باشد، استحقاق دریافت نفقه دارد. نفقه در ازدواج دائم بر عهده شوهر است. اما ازدواج موقت نفقه ندارد مگر اینکه شرط کرده باشند.

عواقب ندادن نفقه

در مواردی که مرد بدون دلیل موجه از تامین نفقه خودداری کند، قانون به زن حق مطالبه نفقه از مراجع صالح را داده است. در این موارد با مراجعه زن به دادگاه خانواده، میزان نفقه توسط دادگاه تعیین و شوهر به پرداخت آن محکوم می‌شود. اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند و امکان اجبار او از طریق حکم دادگاه هم نباشد، قانون این امر را دلیلی برای تقاضای طلاق زن دانسته است. حتی اگر شوهر راضی به طلاق نباشد دادگاه او را مجبور به طلاق می‌کند. در واقع اگر چه مرد توان پرداخت نفقه را نداشته باشد، اما باز هم از نظر قانون عذر موجهی محسوب نمی‌شود و در هر حال موظف به پرداخت نفقه است و اگر آن را نپردازد حق طلاق برای زن محقق می‌شود. شاغل بودن زن و عدم نیاز او به نفقه این حق قانونی را از او سلب نمی‌کند.
در قانون مجازات اسلامی ترک نفقه از سوی مردی که با وجود توان مالی از پرداخت آن خودداری می‌کند، جرم محسوب می‌شود. بر اساس این قانون، «هر کس با داشتن توانایی مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد، یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع کند، دادگاه او را از سه ماه و یک‌ روز تا پنج ماه حبس محکوم می‌کند» بنابراین امکان پیگیری کیفری عدم پرداخت نفقه هم وجود دارد.

قانون خرید جهیزیه

یکی از نکات مهم درباره نفقه مربوط می‌شود به این سوال که خرید جهیزیه وظیفه کیست ؟ برای پاسخ به این پرسش باید گفت که برخلاف آنچه در عرف می‌بینیم، بر اساس قانون مدنی تهیه اثاث منزل بر عهده شوهر و جزئی از نفقه است. اما امروزه در عمل تأمین این مورد بر عهده زن و خانواده‌اش قرار دارد. ولی با توجه به قانون چنین الزامی برای زن وجود ندارد و مرد در این خصوص موظف است. لوازمی که مرد به عنوان نفقه تهیه می‌کند اگر از اموالی باشد که با استفاده از آن عین مال باقی می‌ماند (اموال غیرمصرفی) مثل مسکن و لوازم منزل، مالکیت آن‌ها به زن منتقل نمی‌شود و در ملکیت شوهر است. اما اگر از اموالی باشد که با استفاده از آن عین مال از بین می‌رود (اموال مصرفی)، به ملکیت زن در می‌آید.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با اجرت‌المثل و نحوه مطالبه آن “اجرت المثل و نحوه مطالبه آن” را مطالعه کنید.