گاهی شرایطی که در آن جرم رخ داده و اوضاع و احوال متهم به گونه‌ای است که اعمال مجازات اصلی برای او شاید عادلانه به نظر نرسد. برای مثال گاهی مجرم انگیزه مجرمانه نداشته اما تحت تاثیر اعمال و حرف‌های وسوسه کننده به انجام جرم تحریک شده است یا زمانی که مجرم با توجه به یک سری شرایط مانند عدم سوءپیشینه کیفری از انجام جرم اظهار پشیمانی و ندامت می‌کند. در این موارد و مواردی از این دست می‌توان مجازات کیفری مجرم را کاهش داد. قانون این اجازه را به قاضی داده است تا در صورت وجود دلایل مخففه جرم، بتواند در مجازات تخفیف دهد. از این رو در مجله دلتا به بررسی جهات تخفیف مجازات محکومین می‌پردازیم.
اعمال تخفیف مجازات
در ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی به قاضی اجازه داده شده است تا در صورتی که یکی از دلایل مخففه جرم وجود داشت، در مجازات تخفیف دهد. در مواردی که قاضی از جهات تخفیف مجازات استفاده کرد، باید به طور صریح این موضوع را در حکم دادگاه قید کند.
انواع جهات تخفیف مجازات
جهات تخفیف مجازات یا دلایل مخففه جرم که با آنها قاضی می‌تواند در مجازات مجرم تخفیف دهد در قانون به ترتیب زیر ذکر شده است.
۱. گذشت شاکی یا مدعی خصوصی
۲. اظهارات و راهنمایی‌های متهم که در شناختن شرکاء و معاونان جرم و یا کشف اشیایی که از جرم تحصیل شده است موثر باشد.
۳. اوضاع و احوالی که متهم تحت تأثیر آنها مرتکب جرم شده است از قبیل رفتار و گفتار تحریک آمیز مجرم یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم
۴. اعلام متهم قبل از تعقیب و یا اقرار او در مرحله تحقیق که موثر در کشف جرم باشد.
۵. وضع خاص متهم و یا سابقه او
۶. اقدام یا کوشش متهم به منظور تخفیف اثرات جرم و جبران زیان ناشی از آن
در صورتیکه هر یک از این دلایل مخففه مجازات وجود داشته باشد، می‌شود آن را اعمال کرد و نیازی نیست تا همه این موارد وجود داشته باشد تا قاضی بتواند در مجازات تخفیف دهد.
درخواست تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی
در مواردی که متهمی در دادگاه محکوم شده باشد و مجازات او تعیین و اعمال شود هم شانس عفو یا تخفیف در مجازات او وجود دارد. عفو یا تخفیف مجازات محکومان توسط رئیس قوه قضاییه به مقام رهبری پیشنهاد می‌شود. در صورت موافقت رهبری، حکم عفو از مجازات یا تخفیف در مجازات این محکومان صادر خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با مجازات‌های بازدارنده “مجازات بازدارنده چیست و شامل چه کسانی می‌شود؟” را مطالعه کنید.
