فرض کنیم دو نفر با هم خانه ای را خریده اند. داشتن یک ملک مشترک و نگهداری آن کار آسانی نیست و احتمال بروز اختلاف بین مالکین وجود دارد. ممکن است اختلافات بین مالکین آن قدر بالا بگیرد که دیگر حاضر به شراکت در خانه نباشند و یکی از آنها تصمیم بگیرد که سهم خود را بفروشد.
به گزارش مجله دلتا در این موارد، قانون حقی را برای مالک دیگر (کسی که قصد فروش ندارد و می خواهد همچنان ملک را نگه دارد) در نظر گرفته که به آن «حق شفعه» می گویند.
مفهوم حق شفعه با یک مثال ساده روشن می شود. فرض کنید «الف» و «ب» هرکدام مالک سه دانگ از شش دانگِ یک زمین هستند. پس از مدتی، «الف» سهم خود را به «ج» واگذار می‌کند. در این صورت، با تحقق یکسری شرایط که در ادامه بیان می‌شود، شریکِ دیگر یعنی «ب» می‌تواند پول سه دانگ زمین «الف» را به «ج» (خریدار) بدهد و زمین را به مالکیت خود در آورد.
پس یعنی مالکی که قصد نگه داشتن ملک را دارد می تواند با پرداخت قیمتی که بین مالک دیگر و خریدار توافق شده است به شخص خریدار، تمام ملک را برای خود نگه دارد.
شرایط حق شفعه
برای اینکه بتوان از این حق استفاده نمود چند شرط باید وجود داشته باشند:
- مال باید غیر منقول باشد. منظور از غیر منقول مالی است که از جایی به جای دیگر قابل انتقال نباشد؛ مانند خانه. در مقابل آن، مال منقول است به معنای مالی که قابل جا به جایی است؛ مانند اتومبیل.
- ملک قابل تقسیم باشد؛ یعنی اگر بخواهیم آن را تقسیم کنیم از بین نرود یا ضرر غیر قابل جبران به آن وارد نشود.
۳.مال بین «دو نفر» مشترک باشد؛ یعنی اگر مالکین سه نفر باشند قانون اجازه ی استفاده از این حق را نمی دهد.
- یکی از مالکین سهم خود را «بفروشد»؛ پس هر شکل انتقال دیگری به غیر از فروش اگر باشد این حق را نمی توان اجرا کرد.
