احضاریه دادگاه و عواقب عدم توجه به آن

در سال‌های قبل احضاریه‎ها و ابلاغیه‎ها توسط ماموران به مردم ارسال می‎شد و گزارش آن به دادسرا یا دادگاه به صورت فیزیکی انجام می‎گرفت. اما با تصویب ماده ۷ آیین‎نامه ارائه خدمات الکترونیک قضایی از سوی رئیس قوه‎قضاییه ابلاغ، دادخواست یا هرگونه قرار و دستور قضایی به مخاطبان به ‎طور الکترونیکی امکانپذیر شد. البته در صورت عدم دسترسی به نشانی و شماره تلفن احضار شونده، ارسال احضاریه‎ها همچنان به صورت فیزیکی انجام می‌گیرد. اما آنچه در گزارش مجله دلتا به آن پرداخته می‎شود در باب این موضوع است که به‎ طور کلی بسیاری از شهروندان با مراحل ابلاغ احضاریه و عواقب عدم توجه به آن آشنا نیستند. در این مقاله عواقب و پیامدهای عدم توجه به ابلاغیه‎ها و قرارهای صادره از دادگاه ذکر شده است.

احضاریه فقط مختص متهم نیست

احضار یعنی به حضور طلبیدن افراد برای ادای توضیحات در مورد جرم که توسط قاضی انجام می‎گیرد. پس هرچند هنگام بحث در خصوص این قضیه ذهن اشخاص معطوف به متهم می‎شود، منتهی در مواردی به صلاحدید مقام‎ قضایی شاکی، شاهد و حتی افرادی مانند کارشناس برای تکمیل تحقیقات به دادگاه احضار می‎شوند.

نتایج عدم توجه به ابلاغیه دادگاه

عموما در برگ احضاریه، عواقب بی‎توجهی به دستور مقام قضایی قید می‎شود. این عواقب با توجه به جایگاه شخص احضار شده، متفاوت است. در صورتی که شخص احضار شده متهم باشد، عدم حضور وی موجب حکم جلب او خواهد بود. بنابراین طبق قانون متهم مکلف است در موعد مقرر حاضر شود و اگر نتواند باید عذر موجه خود را اعلام کند. موارد زیر به عنوان عذر موجه محسوب می‎شوند.

1. بیماری متهم و یا بیماری سخت والدین، همسر یا فرزندان او که مانع از حضور شود.
2. نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به گونه‎ای که مانع از حضور متهم در دادگاه شود.
3. همسر یا نزدیکان درجه یک متهم فوت کند.
4. ابتلاء به حوادث مهم از قبیل بیماری‎های واگیردار و یا بروز حوادث قهری و غیرمترقبه مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد شود.
5. متهم در توقیف یا حبس باشد.
6. سایر مواردی که عرفا به تشخیص قاضی عذر موجه محسوب می‎شود.

بر اساس قانون، در سایر موارد متهم می‎تواند برای یک بار پیش از موعد مقرر، قاضی را از علت و دلیل عدم حضور خود مطلع و موافقت وی را دریافت کند. در این مورد قاضی می‎تواند در صورت عدم تاخیر در تحقیقات، تا سه روز مهلت را تمدید کند. در شرایطی که متهم بدون عذر موجه، ابلاغ قانونی شده باشد و بازپرس احتمال دهد که متهم از احضاریه مطلع نشده است، وی را فقط برای یک مرتبه دیگر احضار می‎کند.

تفاوت احضار و جلب

در صورتی که متهم بدون دلیل موجه و قانونی به احضاریه دادگاه توجه نکند، حضور نیافتن متهم در پی احضار، باعث جلب خواهد شد. جلب به معنای دستگیری است و در واقع، جلب متهم باعث سلب آزادی و انتقال وی به محلی دیگر است.

به طور مثال متهم را جلب و نزد مرجع صادرکننده حکم انتقال می‎هند. برای دستور جلب فرد شرایطی لازم است. ابلاغ احضاریه، عدم حضور متهم و اعلام‌ نشدن عذر موجهی از جانب او مواردی هستند که موجب جلب متهم می‎شوند. بنابراین بازپرس پس از احضار متهم پرونده و حاضر نشدن وی در وقت مقرر، باید ابتدا از ابلاغ شدن احضارنامه اطمینان حاصل کند و همچنین توجه شود که وی عذر موجهی برای غیبت نداشته باشد.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با شرایط حکم جلب “حکم جلب چرا و چگونه صادر می شود؟” را مطالعه کنید.