مهدورالدم در قانون جزا به چه معناست؟

مهدور از واژه هدر آمده و به معناى باطل بودن است و مهدورالدم ، یعنى کسى که خونش باطل و هدر بوده و قانون از خون او دفاع نمی‎کند و کشتن او قصاص و دیه‎ای نخواهد داشت. در مقابل، محقون الدم به معنای کسی است که خونش پاک بوده و مورد حمایت قانون است؛ بنابراین کشتن او موجب قصاص خواهد بود.

در قانون مجازات اسلامی جدید (مصوب  سال ۹۲) با قانون مجازات اسلامی قدیم تفاوت‌هایی در خصوص مصادیق مهدور الدم وجود دارد. بر این اساس، قانون مجازات اسلامی جدید، حوزه شمول این موضوع را گسترش داده و همین امر موجب نگرانی‌هایی شده است، زیرا ترس سوءاستفاده عده‌ای به دلیل برداشت شخصی از آن می‌شود.

قانون چه حکمی در خصوص افراد مهدورالدم دارد؟

قانونگذار، قتل به اعتقاد مهدورالدم بودن را علت موجه جرم دانسته است. در تبصره ۲ ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی قدیم آمده است: درصورتى که شخصى کسى را به اعتقاد قصاص یا به اعتقاد مهدورالدم بودن بکشد و این امر بر دادگاه ثابت شود و بعدا معلوم گردد که مجنى علیه ( کسی که جنایت بر او واقع شده) مهدورالدم نبوده، قتل به منزله خطاى شبیه به عمد است.( قاتل فقط دیه می‎پردازد.)

تصویب این تبصره باعث شده که در بسیارى از پرونده هاى قتل، قاتل به جاى انکار قتل، به موضوع اعتراف نموده، اما ادعا مى کند با اعتقاد به مهدور الدم بودن و این که خون مقتول شرعاً مباح است، مرتکب قتل شده است.

مجازات طبق قانون جدید:

اما در ماده ۳۰۳ قانون مجازات اسلامی جدید بیان شده، هرگاه مرتکب، مدعی باشد که مجنی علیه، مهدورالدم است یا او با چنین تصوری، مرتکب جنایت بر او شده است، این ادعا باید طبق موازین در دادگاه ثابت شود و دادگاه موظف است ابتدا به ادعای مذکور رسیدگی کند.

• اگر ثابت شود که واقعاً مجنی علیه مهدورالدم است، قصاص و دیه از مجازات قاتل برداشته می‎شود و فقط به حبس تعزیری محکوم می‎شود.
• اگر ثابت نشود که مجنی علیه مهدورالدم است و نیز ثابت نشود که مرتکب بر اساس چنین اعتقادی، مرتکب جنایت شده است، مرتکب به قصاص محکوم می شود.
• ولی اگر ثابت شود که مقتول، مهدورالدم نبوده و قاتل به اشتباه و با چنین اعتقادی، دست به جنایت زده، علاوه بر پرداخت دیه، به حبس نیز محکوم می‎شود.