دادگاه اطفال و نوجوانان

دادگاه مکانی برای محاکمه و جایگاهی برای برقراری عدل و انصاف است؛ اما این مکان پرمشاجره و پرهیاهو، جایگاه غریبی برای کودکان است. انسان‌های کوچکی که تصور واقعی و درستی از محیط و انسان‌های اطراف‌شان ندارند. کودکانی که اگر هم مرتکب خطایی شوند صادقانه آن را می‌پذیرند و از کردار خود پشیمان می­‌شوند. دادگاه اطفال زیر مجموعه سازمان زندان‎ها است، و پروسه آن با آن پروسه‌ای که در دادگاه‎های دیگر وجود دارد، متفاوت است. در مجله دلتا به بررسی ترتیب رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان پرداخته شده است.

دادگاه صالح برای رسیدگی به جرائم اطفال

با تصویب قانون مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۲، تمام جرائمی که اطفال و نوجوانان در سنین ۹ تا ۱۸ سال تمام شمسی مرتکب می‌‌شوند، به‌ طور کامل در دادگاه اطفال مورد رسیدگی قرار می­‌گیرند. حتی در حالتی که جرم ارتکابی، بصورت دسته‌جمعی همراه با بزرگسالان انجام شده باشد، جرم اطفال و نوجوانان در همان دادگاه اطفال مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. حال اگر در جریان رسیدگی به جرم، سن متهمی که زیر هجده سال است، از هجده سال بیشتر نباشد، باز هم دادگاه اطفال و نوجوانان به جرم وی رسیدگی خواهد کرد، اما چنانچه قبل از رسیدگی دادگاه، سن متهم از هجده سال بیشتر باشد، به اتهام او در دادگاه کیفری بزرگسالان رسیدگی می‌­شود. در این مراکز تمام مراحل رسیدگی از قبیل کشف تعقیب و تحقیقات مقدماتی و محاکمه متهم یا مجرم انجام می‎گردد و در طی این مراحل همواره باید مصلحت کودک مورد توجه قرار گیرد.

بررسی ترتیب رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان

هنگام رسیدگی در این دادگاه، حضور والدین یا سرپرست طفل یا نوجوان، وکیل مدافع تعیین شده، شاکی، اشخاصی که نظر آنان در تحقیقات مقدماتی استماع‌ شده است، شهود و مطلعان و مددکار اجتماعی سازمان بهزیستی الزامی است و برای حاضر شدن افراد دیگر، برای مثال خود طفل، دادگاه باید موافقت کند و حتی در صورت مصلحت دانستن دادگاه، اگر بهتر باشد که خود طفل در جلسه‌ رسیدگی حضور نداشته باشد، رأی صادره در هر صورت حضوری محسوب می‌شود.

دادگاه اطفال و نوجوانان، در جرائم مهمی مانند قتل، سرقت­‌های مسلحانه، آدم‌ربایی و… که قانون‌گذار مجازات­ سنگینی برای آنها در نظر گرفته است، به ولی یا سرپرست قانونی متهم ابلاغ می‌­کند که برای او وکیل تعیین کنند و در صورت عدم تعیین وکیل یا عدم حضور وکیل بدون عذر موجه، دادگاه موظف به تعیین وکیل است. اما در جرائم سبک مانند کیف‌زنی یا شکستن شیشه‌ اتومبیل، ولی یا سرپرست قانونی می‌تواند خودش از متهم دفاع یا وکیل تعیین کند. همچنین در این نوع از جرائم، نوجوان نیز می‌­تواند از خودش دفاع کند.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نظر قانون در خصوص به کار گرفتن کودکان “به کارگیری کودکان جرم است؟” را مطالعه کنید.