آیا فضولی کردن جرم است؟

گاهی پیش می‌آید برخی از افراد اقدام به معامله‌ای می‌کنند که در آن اختیاری ندارند و از صاحب‌مال اجازه نمی‌گیرند. این معامله که معامله فضولی نام دارد باعث به‌وجودآمدن دردسر و مشکلاتی برای طرفین قرارداد می‌شود. همراه مجله اینترنتی دلتا باشید تا شرایط معامله فضولی را برایتان شرح دهیم.

معامله فضولی چیست؟

معامله فضولی یعنی اینکه کسی که صاحب مالی نیست یا از طرف مالک آن اجازه ندارد، اقدام به انجام یک عمل حقوقی از جمله فروش، رهن و غیره کند.

در معامله فضولی ۳ شخص دخالت دارند:
• مالک: یکی از افراد مهم در این معامله مالک اصلی و واقعی این مال است که اجازه وی برای انجام چنین معامله‌ای ضرورت دارد.
• فضول: فضول همان کسی است که بدون اجازه از صاحب اصلی ملک اقدام به انجام معامله کرده است.
• اصیل: این فرد در واقع همان خریدار مال فضولی است.
به طور مثال محمد مالک یک‌خانه است. علی، بدون آنکه وکیل محمد باشد، اقدام به فروش ملک او به جواد می‌کند. در این مثال، محمد مالک، علی فضول و جواد اصیل است. احتمال دارد که شخص فضول، با سوءنیت و به طور عمدی یا حتی بدون سوءنیت مال دیگری را مورد معامله قرار دهد.

حتی گاهی شخص به گمان اینکه از طرف صاحب‌مال، وکالت یا نمایندگی دارد، اقدام به انعقاد معامله می‌کند که درهرحال نیازمند رضایت مالک است و علاوه‌ بر تبعات حقوقی در صورت وجود سوءنیت، آثار کیفری هم دارد؛ بنابراین فرقی نمی‌کند که فضول از روی خیر‌خواهی مبادرت به معامله کرده باشد یا با نیت بد دست به چنین کاری زده باشد. درهرحال معامله فضولی است. اما اگر شخص فضول سوءنیت داشته باشد، می‌توان علیه او شکایت کیفری کرد.

ابطال معامله فضولی

معامله فضولی یک معامله غیرنافذ است. این مورد یعنی اگر مالک اصلی قرارداد را تأیید کرده، آن معامله معتبر و درصورتی‌که آن معامله را رد کند، معامله باطل خواهد بود؛ بنابراین اگر مالک این معامله را قبول و تنفیذ نکند، آن معامله باطل خواهد بود.

نحوه تنظیم دادخواست ابطال معامله فضولی

پس از آنکه مالک از این معامله اطلاع پیدا کرد می‌تواند طی یک اظهارنامه رسمی، عدم رضایت خودش را نسبت به قرارداد منعقد شده بیان کند. سپس دادخواست تأیید بطلان معامله به دلیل فضولی بودن را مطرح کند.

نکته مهم آن است که لزومی ندارد مالک به‌سرعت معامله را قبول یا رد کند. البته در این صورت اگر خریدار از تأخیر اعلام نظر مالک متضرر شود، می‌تواند معامله را فسخ کند و حق ندارد الزام مالک به تنفیذ یا بطلان را بخواهد. دعوای بطلان معامله ملکی در دادگاه محل وقوع ملک قابل‌رسیدگی است.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با دیگر نکات حقوقی مطلب چند نکته مهم در مورد سهم‌الارث زنان که باید بدانید را مطالعه کنید.