برج قابوس؛ بلندترین برج آجری جهان

برج قابوس ، بلندترین برج آجری جهان نام گرفته و در فهرست یونسکو و رکوردهای گینس ثبت شده است.

برج قابوس یکی از بی‌نظیرترین یادگارهای اصیل و برگزیده معماری ایران در دوره اسلامی است که درشمال شهر گنبد قابوس و در سه کیلومتری بازمانده شهر قدیم “جرجان” که مرکز حکومت “آل زیار” بوده است، قرار دارد.

بلندترین برج آجری جهان روی تپه‌ای به بلندی ۱۵متر قرار گرفته و به سال۳۹۷ ه.ق به‌عنوان یادمان شمس‌المعالی قابوس‎بن‎وشمگیر ساخته شده است. نام دیگر آن “میل گنبد” است که بیش از هزار سال، سرفرازانه سر به آسمان کشیده و حکایت از تمدن دیرین و فرهنگ کهن ایران زمین دارد.

معماری برج قابوس

این بنا از چهار بخش تشکیل شده است که شامل پی، سردابه، بدنه و گنبد مخروطی می‌شود.

یکپارچگی بصری، شاهکارهای فنی، اصالت طرح و فنون ساخت، برج قابوس را به یکی از آثار ارزشمند معماری در دوره اسلامی تبدیل کرده است.

این بنای تاریخی سده چهارم هجری قمری، ۵۵ متر ارتفاع دارد و با احتساب بلندی تپه ۱۵ متری پای‎بست آن، به ۷۰ متر می‌رسد.

نقشه ستاره‌ای‎شکل و گنبد مخروطی آن به ارتفاع ۱۸ متر است و روی بدنه آن ۱۰ ترک دارد و بالای هر ترک ۱.۶۰ متر و قاعده آن ۱.۴ متر از هم فاصله دارد و محیط اصلی گنبد نیز ۳۰ متر است.

درون طاق هلالی سردرِ آن، مقرنسی است که به نظر می‌رسد در مراحل نخستین جنس این نوع تزئینات، گچبری بوده است. درِ برج رو به جنوب شرقی، به سمت محل طلوع خورشید گشوده می‌شود و ۵.۱ متر عرض و ۵۵.۵ متر ارتفاع دارد.

بدنه برج با دو ردیف کتیبه کمربندوار، مزین شده که سمت شروع کتیبه‌ها از شرق محل طلوع خورشید است. کتیبه‎ها در میان قاب‌های آجری مستطیل شکلی به طول ۲ متر و عرض ۸۰ سانتی‎متر تعبیه شده است و خطوط آن‌ها با آجر ساده قرمز که روی آن ساییده شده، بدون روکش در درون این قاب‌ها که با آجر نیم‌گرد ساخته شده، جای گرفته‌اند.

گنبد برج قابوس و دیگر بناهای این منطقه به دلیل نوع آب و هوا،  سقف شیب‎دار دارند تا برف و باران روی سقف آن‌ها باقی نماند. همچنین، شیب تند این گنبد مخروطی باعث می‎شود تا پرندگان نتوانند روی آن بنشینند و مانع از آسیب دیدن آن می‎شود.

برای خواندن مطالب بیشتر درباره دیدنی های جذاب در دنیا ، به صفحات معماری و دکوراسیون و گوناگون مجله دلتا ، جامع ترین مجله ملکی ایران، مراجعه کنید.