آیا به فرزندی که حاصل از زنا است، ارث می‌رسد؟

ارث فرزند حاصل از زنا یکی از موضوعات چالش‌برانگیز است. فرزندی را که حاصل از رابطه آزاد بین زن و مردی بوده باشد که ازدواج نکرده‌اند، ولدالزنا یا فرزند نامشروع می‌گویند که این فرزندان دارای حقوقی هستند. همراه مجله اینترنتی دلتا باشید.

ارث فرزند حاصل از زنا

بررسی وضعیت کلی ارث فرزند نامشروع در قانون ایران :

ولدالزنا ممنوع از ارث

با عنایت به احکام فقهی و قانون، یکی از موانع ارث بردن، ولادت از زنا است. براساس آنچه که در ماده ۸۶۱ قانون مدنی آمده است، موجب ارث بردن اشخاص از هم دو چیز است:

• نسب (مشروع)
• سبب

فرزند نامشروع در قانون

در مورد فرزند نامشروع، قانون معتقد است که زنا مانع ایجاد نسب بین فرزند نامشروع و والدین است. به همین دلیل ارث فرزند حاصل از زنا ممکن نیست. از نظر قانونی برای ارث بردن باید نسب خونـی یـا سببـی باشد. این در حالی‌ است که فرزند نامشروع نسبتی مشروع با والدین خود ندارد و ارث نمی‌برد. طبق ماده ۸۸۴ قانون مدنی، فرزند حاصل از زنا نه از والدین خود و نه از اقوام آنان هیچ ارثی نخواهد برد.

شرایط ارث فرزند حاصل از رابطه نامشروع

در ادامه ماده ۸۸۴ قانون مدنی، شرایطی پیش‌بینی شده است که در صورت وجود داشتن آن‌ها، فرزند زنازاده هم می‌تواند ارث ببرد. براساس این ماده، ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی‌برد لیکن اگر حرمت رابطه‌ای که طفل ثمره آن است، نسبت به یکی از پدر و مادر ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا اشتباه در زنا ثابت نشود، طفل فقط از طرفی که ثابت نشده است و اقوام او ارث می‌برد و همچنین اقوام و پدر یا مادر مشروع از طفل متولد شده ارث می‌برد.

اشتباه یا جهالت در مورد زنا

اگر طرفین یا یکی از آن‌ها نسبت به عمل زنا دچار اشتباه شده یا جاهل بوده باشد، نسبت به آن طرف، فرزند ارث می‌برد. گاهی پیش می‌آید که یکی از طرفین زنا یا هر دو طرف نسبت به این که عمل زنا است دچار اشتباه می‌شوند یا اینکه جاهل هستند یعنی نمی‌دانند که کار آن‌ها زنا است بلکه گمان می‌کنند مشروع است.

تشریح معنای زنا

زنا بدین معناست که زن و مردی که با هم محرم نیستند و به‌عبارت دیگر علقه زوجیت بین آن‌ها برقرار نیست، عمل نزدیکی انجام می‌دهند. حال ممکن است دو فرد مقید اشتباهاً مرتکب چنین عملی شوند. مثلا زن و مردی که برای ۶ ماه باهم صیغه بودند بدون توجه به زمان صیغه با هم رابطه برقرار می‌کنند. در حالی که فکر می‌کنند هنوز زن و شوهر هستند اما در حقیقت مدت صیغه تمام شده است. از منظر قانونی در این صورت فرزند متولد شده دارای نسبت با والدین خود است و از آن‌ها می‌تواند ارث ببرد؛ زیرا بخاطر این شبهه در عمل زنا، سبب ارث بردن ایجاد شده است.

ارث بردن یک طرفه

توجه شود که فقط رابطه وراثت با آن طرفی برقرار می‌شود که دچار اشتباه شده است. اگر مرد می‌دانسته و زن جاهل بوده که عمل زنا بوده است، فرزند از مادر ارث می‌برد و اگر زن نسبت به زنا بودن مطلع بوده اما مرد دچار اشتباه شده، از پدر ارث می‌برد. اگر دو طرف هم جاهل بوده‌اند که از دو طرف ارث می‌برد.

لعان و فرزند نامشروع

یکی دیگر از موانع ارث لعان است. اگر شوهر به زن نسبت زنا دهد و فرزند زن خود را از خود نفی کند و بگوید این فرزند من نیست، زن و شوهر از یکدیگر و فرزند از پدرش ارث نمی‌برد. اگر پدر از لعان رجوع کند، فقط فرزند از پدرش ارث می‌برد و دیگر پدر از او ارث نخواهد برد.

وارث دیه شخص متولد از زنا چه کسانی هستند؟

اگر شخصی متولد از زنا باشد و کشته شود و زنا از طرف زن و مرد با رضایت صورت گرفته باشد، در صورتی که فرد متولد از زنا، فرزند و همسر نداشته باشد، مطابق ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، وارث دیه او، مقام رهبری است و چنانچه یکی از طرفین شبهه داشته یا اکراه شده باشد، همان طرف یا اقوام او، وارث دیه هستند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب در این شرایط نصف اموال مرد به زن می‌رسد را مطالعه کنید.