آیا زن می‌تواند غیر از منزل شوهر سکونت کند؟

هر چند که تشخیص محل سکونت زوجین در عقد نکاح یکی از شخصی‌ترین و جزئی‌ترین موضوعات ضمن ازدواج است، با این حال واجد جنبه‌های حقوقی مهمی است. چرا که بر اساس قانون مدنی، اصولا زن موظف است در همان محلی که شوهرش سکونت دارد اقامت کند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع شرایط سکونت زن غیر از منزل شوهر می‌پردازیم.

استثنائات محل سکونت زن

اصولا زن موظف است در همان محلی که شوهرش سکونت دارد زندگی کند و نمی‌تواند بدون دلیل موجهی زندگی خانوادگی را ترک کند. چرا که دراین‌صورت عدم تمکین محقق شده است و هرگاه این عدم تمکین زن به اثبات برسد، حق نفقه زن از بین خواهد رفت. با این حال در برخی از موارد زن می‌تواند در محلی به غیر از محل سکونتی که شوهر تدارک دیده است زندگی کند. با عنایت به قانون مدنی، استثنائات محل سکونت زوجه در محلی غیر از اقامتگاه شوهر عبارت‌اند از:

• در مواردی که زن با سکونت در منزل شوهر دچار خوف جسمی، روحی و حیثیتی می‌شود، می‌تواند به دلیل عسر و حرج از سکونت در محل اقامت همسر امتناع کند.
• در برخی از شرایط زن می‌تواند قبل از ایفای کامل وظایف زناشویی، از حق حبس در عقد نکاح استفاده و از سکونت در منزل شوهر امتناع کند.
• در شرایطی نیز زن حق تعیین محل زندگی را ضمن عقد ازدواج شرط کرده است که دراین‌صورت می‌تواند در محلی غیر از اقامتگاه مرد سکونت داشته باشد. این موضوع تحت عنوان شرط محل سکونت توسط زوجه شناخته می‌شود.

شرط محل سکونت زن در عقد ازدواج

بر اساس ماده ۱۱۱۴قانون مدنی: «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید. مگر آن‌که اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.» همان‌گونه که از این ماده استنباط می‌شود، اصولا زن پس از ازدواج در جایی که شوهر انتخاب و سکونت می‌کند باید با او زندگی نماید. درصورتی‌که زن به‌صورت شرط ضمن عقد نکاح تعیین محل سکونت را شرط کرده باشد، می‌تواند در جایی غیر از محل اقامت شوهر نیز زندگی کند. حالات مختلف شرط محل سکونت زن در عقد ازدواج که به نوعی شرط فعل در عقد نکاح است، عبارت‌اند از:

• زن شرط می‌کند که پس از ازدواج در محل یا شهر یا منزل خاصی زندگی کند.
• زن شرط می‌کند که مرد وی را از منزل، محل یا شهر خاصی خارج نکرده و به جای دیگر نرود.
• زن شرط می‌کند که در همه حال حق تعیین محل سکونت را پس از ازدواج داشته باشد. در این شرایط مرد باید با توجه به شرط زن، محل زندگی مشترک را انتخاب کند. اگر زن راضی به زندگی با مرد در محل مشخصی نشد، نمی‌تواند دعوای الزام به تمکین زن اقامه کند. چرا که بر اساس شرط ضمن عقد، تعیین محل سکونت به عهده زن گذاشته شده است. اما در برخی موارد ممکن است که مرد از شرط مذکور تخلف نماید و در عمل زن را با مضیقه مواجه سازد که در این حالت هر چند نمی‌توان حق فسخ عقد نکاح را برای زن قائل شد، جبران خسارت زن از بابت تخلف از شرط ضروری است.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب آیا مردان می‌توانند در عقد موقت مهریه ندهند؟ را مطالعه کنید.