کدام اموال توقیف نمی‌شوند؟

در این بخش از مجله دلتا قصد داریم به بررسی اموال توقیف نشدنی بپردازیم. زمانی هست که شخصی به موجب حکم دادگاه، محکوم به پرداخت دینی که بر عهده‌اش بوده، می‌شود. اگر شخص محکوم، از پرداخت وجه خودداری کند، با درخواست طلبکار، دادگاه با صدور اجرائیه حکم توقیف اموال وی را می‌دهد. از این طریق، مطالبه وجه از اموال محکوم صورت می‌پذیرد که به نفع طلبکار است.

اما در این بین استثنائی وجود دارد. اینکه ممکن است شخص محکوم، شامل مستثنیات دین شود. به عبارتی برخی از اموال وی بنا به شرایط خاصی که در قانون تعریف شده است، توقیف نمی‌گردد، چرا که به هر حال بدهکار نیز حق این را دارد که وسایل ضروری معاش خود را همچنان حفظ کند و حتی وسایل کسب و کار خود را در اختیار داشته باشد تا بتواند با اشتغال به حرفه خود درآمدی بدست بیاورد.

موارد مستثنیات دین، مطابق مقررات قانونی

همان‌گونه که گفته شد، در برخی از مقررات قانونی، برخی ازمصادیق مستثنیات دین ذکر شده‌اند. از جمله آن‌ها، قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، آئین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی، قانون اجرای احکام مدنی و قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی است.

موارد مستثنیات دین شامل موارد زیر است:

• منزل مسکونی که عرفا در شأن محکوم علیه در حالتی باشد که ناتوان در پرداخت بدهی است. نکته مهم در این خصوص این است که منزل مسکونی، باید مورد نیاز مدیون بوده و در شأن یک شخص بدهکار باشد. بنابراین، در صورتی که منزل بدهکار، بیش از یکی بوده یا به لحاظ عرفی مازاد بر شأن بدهکار باشد، قابل توقیف است.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است. در این رابطه هم شاخص مورد نیاز و متناسب با شأن او مورد توجه است.
• آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی. برای مدتی که عرفا آذوقه ذخیره می شود.
• کتب و ابزار علمی تحقیق و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها.
• وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
• تلفن مورد نیاز مدیون.
• مبلغ اجاره ماهیانه که به صاحب ملک پرداخت می شود. مشروط بر اینکه، پرداخت اجاره بها بدون آن، موجب عسر و حرج گردد و عین مستاجره (ملک) مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد. بنابراین، مبلغی که بعنوان ودیعه پرداخت شده در صورتی که نتواند اجاره بها را بدون مبلغ ودیعه بدهد و در شان خودش باشد، قابل توقیف نیست.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی در این زمینه، “آیا مطالبه طلب بدون مدرک امکانپذیر است؟” را مطالعه کنید.