کسی نیست که در خواص شگفت‌انگیز شیر تردید کند. ولی این مایع حیات‌بخش عمر کوتاهی دارد. طبق اصولی، مدت مشخصی برای نگهداری شیر در نظر گرفته می‌شود و بعد از این مهلت، مصرف آن جدا” خطرناک است. یکی از خواص جالب شیر این است که با تغییرات کوچکی می‌توان آن را بیشتر نگه داشت و حتی خواصی به خواص اولیه‌اش افزود. فرآورده‌های شیری مثل دوغ، کره، پنیر، قره‌قوروت و کشک و ماست، محصول تغییرات مختصر و مفید روی شیر ساده هستند. از میان این فرآورده‌ها، ماست بیش از سایر انواع در تغذیه‌ی روزانه‌ی مردم استفاده می‌شود و معمولا سر سفره‌ی هر ایرانی، یک ظرف ماست حاضر است. دکتر علیرضا عباسیان _متخصص طب سنتی_ از خواص ماست و شکل صحیح مصرف آن، اطلاعات مفیدی ارائه می‌کند.
خواص خوب ماست
طبع شیر، سرد است و به این دلیل ماست جزو مواد غذایی با طبع سرد و تر به شمار می‌رود. خاصیت رطوبت‌بخشی این ماده‌ی غذایی باعث شده تا علاوه بر مصرف خوراکی بتوان آن را مثل یک داروی طبیعی برای مشکلات پوستی هم به‌کار برد. مثلا افرادی که پوست خشکی دارند، برای رفع مشکلشان می‌توانند با دو روش از ماست استفاده کنند.
یک: اگر خشکی در قسمت خاصی از پوست بروز کرده است، ماست را به‌صورت موضعی به همان محل بمالند.
دو: کسانی که پوستشان خیلی خشک است، ماسک ماست تهیه کنند. یک لایه از ماست را بر سطح پوست بمالند و بگذارند چند دقیقه‌ای به همان حالت باقی بماند.
ویژگی‌های منفی ماست را بشناسید
هر ماده‌ی غذایی هم ویژگی‌های مثبت دارد هم منفی. ماست هم از این قاعده مستثنی نیست و بعضی خواصش تحت شرایطی مفید واقع نمی‌شود.
* افرادی که طبعشان سرد است، با خوردن ماست حالت رخوت و سستی به آن‌ها دست می‌دهد، از انرژیشان کاسته می‌شود.
* همچنین ماست نفخ می‌آورد و دستگاه گوارش را ضعیف می‌کند.
ولی با این‌وجود ماست آن‌قدر مفید است که نباید مصرف آن از برنامه‌ی غذایی روزانه حذف شود. بهترین راه‌حل خنثی کردن اثرات منفی ماست، اضافه کردن مصلحات آن است.
مصلحات را فراموش نکنید
در طب سنتی برای از بین بردن مشکلات ناشی از مصرف خوراکی‌ها، توصیه می‌شود یک چاشنی به آن افزوده شود؛ به این افزودنی‌ها «مصلح» آن خوراک گفته می‌شود. ماست سه مصلح دارد که ناراحتی ناشی از خوردن آن را از بین می‌برد. گیاه نعناع و آویشن را اگر همراه ماست بخورید، به هضم آن کمک می‌کنند. افرادی که طبعشان سرد است، در فصل گرم و سرد (به خصوص در فصل سرد سال) می‌توانند مقدار مصلحات بیشتری را استفاده کنند. ولی در مقابل کسانی که گرم‌مزاج هستند، بهتر است در فصول گرم سال مقدار کمتری مصلحات به ماست بیفزایند. اما در فصل سرد در این مورد محدودیتی ندارند.
ماست پرچرب یا کم‌چرب؟
ماست از سه جزء اصلی تشکیل شده است؛ بخش آبکی ماست (مائیت) قسمت پنیری (جبنیت) و چربی (دهنیت). ماستی که به آن پرچرب گفته می‌شود، در واقع چربی بیشتری دارد. ممکن است به ماست قدری خامه اضافه کنند و از این طریق چربی ماست را بالاتر ببرند که در این صورت ماست پرچرب را دو نوع غذا به حساب می‌آوریم.
افرادی که دچار اضافه‌وزن هستند، هاضمه‌ی ضعیفی دارند، زیاد ترش می‌کنند. همچنین زیاد نفخ می‌کنند و افرادی که به دل‌دردهای گوارشی دچار می‌شوند، نباید ماست پرچرب مصرف کنند.
از طرفی اگر چربی ماست بیش از حد گرفته شود، قسمت آبکی آن بیشتر می‌شود و باز هم برای همه خوب نیست. بهترین ماست، ماست معمولی است که ترجیحا به روش سالم و طبیعی در منزل تهیه می‌شود؛ نه چربی غیرمعمولی به آن اضافه می‌شود، نه بیش از حد مجاز چربیش را از دست می‌دهد.
شیر کدام حیوان بهتر است؟
این روزها اگر کسی هوس تهیه‌ی ماستی غیر از ماست معمولی به سرش بزند، لازم نیست تا اولین روستا بکوبد و برود. در شهرها و روستاها فروشگاه‌ها یا مراکزی هستند که به شکل غیررسمی از شیر حیواناتی مثل گاو، گوسفند، میش، بز و شتر ماست می‌زنند. ولی در دسترس بودنشان اتفاق خوبی نیست. هر کدام از این شیرها خواص خودشان را دارند و تاثیر یکسانی نمی‌گذارند. مثلا ماستی که از شیر گاومیش تهیه می‌شود، طبع گرم‌تری دارد. ماست به‌دست‌آمده از شیر بز رقیق‌تر است. معمولا مصرف شیر حیواناتی از این قبیل فقط در موارد خاص و برای درمان بیماری‌ها توصیه می‌شود و نه غیر از آن . حتی ممکن است خوردن چند باره یا دائم ماست حیوانات دیگر باعث بروز ناراحتی‌های جسمانی بشود. بهترین ماست از شیر گاو تهیه می‌شود. البته این امر درباره‌ی سایر لبنیات هم صدق می‌کند.
برای دیدن مطالب بیشتر درباره‌ی سلامتی از مجله دلتا بازدید کنید.
