چغازنبیل؛ پله پله تا ملاقات خدا

زیگورات چغازنبیل در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر باستانی شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر باستانی شوشتر واقع است، اما به دلیل واقع‌شدن در غرب رودخانه دز، مرز این دو شهرستان، در تقسیمات کشوری جز شهرستان شوش محسوب می‌گردد. با مجله دلتا همراه باشید.

تمدن‌های باستانی‌ که در آسیای غربی زندگی می‌کردند از سبک خاصی از معماری برای ساختن مکان‌های مذهبی استفاده می‌کردند. آن‌ها با آجر برج‌های پله پله‌ای هرمی شکلی می‌ساختند که اسمش زیگورات بود. شاید بپرسید معنی زیگورات چیست؟ زیگورات به معنای بالا رفتن به سوی آسمان است و ساختش حدود ۴۲۰۰ تا ۲۵۰۰ سال قبل متداول بوده است. از آنجایی که این زیگورات‌ها مکان‌های مقدسی بودند برای ساختشان از بهترین مصالح خشت یا آجر گلی استفاده می‌شد. حتما برایتان جالب است که بدانید یکی بزرگ‌ترین و سالم‌ترین زیگورات‌های به جای مانده در جهان در کشور ماست: زیگورات چغازنبیل که اسمش به لیست میراث جهانی رفته و برای خودش آوازه‌ای در جهان دارد.

این بار هم به شهر باستانی شوش در استان خوزستان می‌رویم شهری که تعدادی از باارزش ترین آثار تاریخی را در خود جای داده است و به قدمت طولانی‌اش می‌بالد. برای دیدن چغازنبیل که اولین مکان مذهبی ایران بوده باید به ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه بروید. چغازنبیل نیایشگاهی است که حدود ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح توسط ایلامی‌ها ساخته شد. در آن زمان پادشاه ایلام باستان چغازنبیل را در وسط شهر و در مرتفع‌ترین نقطه ساخت تا مکانی باشد برای ستایش خدا!

چند سالی از ساخت چغازنبیل گذشته بود که حمله آخرین پادشاه آشوریان به این ناحیه تمدن ایلامی و زیگورات را از بین برد. چندصد سال بعد در سال ۱۸۹۰ زمین شناسی در همین ناحیه نفت پیدا کرد و این‌گونه شد که اینجا به مکانی برای فعالیت‌های نفتی تبدیل شد. اما حدود ۶۰ سال بعد اتفاق مهمی افتاد؛ در سال ۱۹۳۳ در این محل آجری پیدا شد که به کشف کامل چغازنبیل از دل زمین انجامید. چغا به معنی تپه و زنبیل به معنی سبد است که به مکان بنا روی تپه اشاره می‌کند و آن را مثل زنبیل برعکس می‌داند.

شاید بپرسید تعداد طبقات این زیگورات چگونه تخمین زده شده است؟ اگر شیب طبقات هرم را بررسی کنید و اینطور فرض کنید که پله‌ها با همین شیب به طرف بالا رفته‌اند در این صورت در طبقه پنجم پله‌ها به نزدیکی مرکز می‌رسند و این یعنی به راس هرم رسیده‌ایم و طبقات تمام شده است. ۴ گوشه این مکان مذهبی به سمت چهار جهت اصلی قرار دارد و به خوبی نشان می‌دهد که در آن زمان جهت‌های اصلی کاملا شناخته شده بوده‌اند.

پیشنهاد مطالعه: “از تفریحات رایگان تهران چه می‌دانید؟” را در مجله گردشگری دلتا بخوانید.