
رصدخانه استراتوسفری اخترشناسی فروسرخ یا سوفیا (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy, SOFIA) مولکول آب (H2O) را در دهانه کلویوس (Clavius) کشف کرده است. این دهانه، یکی از بزرگترین دهانههای برخوردی سطح ماه است که از زمین دیده میشود و در نیمکره جنوبی ماه قرار دارد. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره وجود آب در سطح ماه خواهید خواند.
در رصدهای قبلی از سطح ماه ردپای هیدروژن مشاهده شده بود، اما دانشمندان قادر به تفکیک بین آب و ماده شیمیایی مشابه آن (OH) نبودند. دادههای این منطقه از ماه نشان میدهد که آب در غلظتهای ۱۰۰ppm تا ۴۱۲ppm در یک مترمکعب خاک ماه پخش شده است؛ تقریباً برابر با یک بطری کوچک آب.
ناسا در تلاش است تا با برنامه سفر به ماه آرتمیس، پس از سالها دوباره انسان را بر روی ماه فرود آورد. حالا این کشف جدید ناسا هیجان دستیابی به ماه را چند برابر کرده است. زیرا اندازهگیریهای انجام شده میزان آب در عرضهای جنوبی را بیش از عرضهای شمالی ماه نشان میدهد و قرار است فضانوردان آرتمیس در قطب جنوب ماه فرود بیایند که این موضوع میتواند احتمال کشف مستقیم آب را افزایش دهد.
دانشمندان سال ۲۰۰۹ میلادی یافتن نشانههایی از آب در ماه کشف کرده بودند و در سال ۲۰۱۸ وجود آب در سطح ماه به صورت یخزده نیز تأیید شد. اما اکنون محققان در مطالعات تازه نه تنها وجود آب در سطح ماه را تأیید کردهاند، بلکه دریافتند که سطح ماه میتواند مقدار زیادی لکههای یخ آب را در سطح نقاط تاریک خود پنهان کرده باشد و حتی مناطق در معرض تابش نور خورشید نیز دارای آب باشد.
«پل هرتز» (Paul Hertz) سرپرست بخش اخترفیزیک ناسا نیز در این زمینه گفت: «ما در گذشته نشانههایی داشتیم که H2O (آبی که میشناسیم) ممکن است در قسمت روشن ماه وجود داشته باشد. اکنون میدانیم که چنین چیزی واقعا وجود دارد. کشف آب در ماه درک ما را از سطح این قمر به چالش میکشد و پرسشهای جالب توجهی را در مورد منابع مربوط به کاوش در اعماق فضا ایجاد می کند.»
تلسکوپ «سوفیا» (SOFIA) در سال ۲۰۰۷ میلادی با همکاری مشترک آلمان و آمریکا راهاندازی شد. این رصدخانه هوایی یک تلسکوپ ۳ متری بر روی یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ مدل اس پی سوار است، که آسمان را در طیف ۱ تا ۶۵۵ میکرومتر طراحی گردیده است. این رصدخانه میتواند در ارتفاع ۱۲ کیلومتری به هر نقطه از زمین پرواز کند و به این ترتیب از ۸۵٪ لایه رطوبتی جو زمین فراتر رفته و امواج مادون قرمز از فضا را دریافت میکند.
درنگاه اول، دسترسی آسان به آب خبر خوبی برای ناسا محسوب میشود؛ اما هنوز ناشناختههای بسیاری دررابطه با پژوهش جدید وجود دارد. اگر آب طبق انتظار در خاک ماه نهفته باشد، استخراج آن نیازمند تلاش بسیار خواهد بود. ناسا و شرکتهای خصوصی درحال همکاری برای دستیابی به اطلاعات مستقیم از سطح ماه هستند. دادههای بهدستآمده از کاوشگرهای آینده و مشاهدات بعدی تعیین خواهد کرد که فضانوردان ماه قادر به استفاده از این آب خواهند بود یا نه.