فیبروز کبدی چیست؟
فیبروز کبد چیست و به چه علت به وجود می‌آید؟ علائم این بیماری چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟ در این مطلب از مجله دلتا به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
اگر علت به وجود آورنده فیبروز درمان و برطرف نشود و میزان فیبروز بعدا بیشتر شود، به آن «سیروز (Cirrhosis)» یا التهاب شدید کبد ختم می‌شود.
با اینکه برخی پژوهش‌های انجام گرفته در مدل‌های حیوانی نشان داده‌اند که کبد خود به خود قادر به ترمیم و بازسازی است، اما در صورت آسیب دیدن کبد انسان، این عضو معمولا ترمیم سخت و دشواری دارد .
با وجود این، مصرف برخی داروها و تغییر شیوه زندگی می‌توانند از وخیم‌تر شدن فیبروز جلوگیری کند. التهاب و سرطان کبد در حال حاضر در میان ۱۰ عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان قرار دارند. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته بیماری کبد، یکی از ۵ عامل اصلی مرگ و میر در میانسالی است.
انواع هپاتیت‌های ویروسی از جمله B و C و هپاتیت اتوایمیون و کبد چرب می‌توانند سبب فیبروز شوند. باید علت زمینه‌ای درمان شود و تغییراتی در شیوه زندگی فرد داده می‌شود و داروهای خاصی نیز مصرف می‌شود. روش‌های درمانی که نام بردیم روند پیشرفت فیبروز خفیف تا متوسط کبد را معکوس می‌کنند.
اما اگر التهاب شدید ادامه یابد، احتمالا به دلیل عدم درمان فرد است. در نتیجه، فیبروز کبدی می‌تواند به عوارض جدی‌تر کبدی منتهی شود.
در کبد، فیبروز می‌تواند شامل علائم زیر باشد:
- از عملکرد کلی، از جمله تصفیه خون، ذخیره‌سازی انرژی و پاک‌سازی عفونت‌ها در بدن می‌کاهد.
- محدود کردن قابلیت کبد برای بازسازی خود.
- گردش خون در کبد را کاهش یا محدود می‌کند.
فرد معمولا هنگام پیشرفت فیبروز کبد به التهاب شدید، علائم خاصی را تجربه می‌کند. این علائم اولیه ممکن است در هر فرد متفاوت باشند، اما برخی از شایع‌ترین این علائم شامل موارد زیر هستند:
- کم اشتهایی
- احساس ضعف
- خستگی بی‌دلیل
- کاهش وزن بی‌دلیل
- تهوع و استفراغ
- ناراحتی یا درد خفیف در ناحیه‌ی فوقانیِ راست شکم
برخی از علائم متداول التهاب شدید کبد عبارتند از:
- به سهولت دچار کبودی یا خونریزی شدن فرد
- ادم یا تجمع مایعات در نواحی تحتانی پا، ساق، مچ یا قوزک
- یرقان که باعث زردی پوست و چشم می‌شود
- آسیت شکم
- خارش بسیار شدید پوست
- افزایش حساسیت به داروها و عوارض جانبی آن
- بروز مشکلات شناختی مانند مشکل حافظه، تمرکز یا خوابیدن
- تیرگی ادرار
علل فیبروز کبد
شایع‌ترین علل فیبروز کبد عبارتند از:
- سوء‌مصرف مشروبات الکلی
- هپاتیت ویروسی C یا B
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
- استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) که از زیرگروه‌های بیماری کبد چرب غیر الکلی است.
کبد چرب غیر الکلی و استئاتوهپاتیت غیر الکلی در افرادی که دچار اضافه وزن، دیابت یا پیش‌دیابت (عارضه عدم تحمل گلوکز) و دارای سطح بالای چربی و کلسترول در خون هستند بروز پیدا می‌کند. پزشکان از حالت دوم به نام «سندرم متابولیک (Metabolic Syndrome)» یاد می‌کنند. سایر علل شایع فیبروز کبد عبارتند از:
- هموکروماتوز یا ازدیاد آهن
- بیماری ویلسون که باعث تجمع مس در بدن فرد می‌شود
- انسداد مجرای صفراوی
- نارسایی مزمن قلبی
- هپاتیت خود ایمنی
همین‌طور برخی داروهای خاص می‌توانند منجر به فیبروز کبد شوند.
