ازدواج و یا طلاق صوری که در ایران اخیرا در جهت تلاش برای مهاجرت، گرفتن مستمری پدری، استخدام در مشاغل دولتی و… بسیار رواج پیدا کرده است، مصداق تقلب نسبت به قانون است و وصف مجرمانه نیز دارد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی ازدواج یا طلاق صوری در قانون می‌پردازیم.
معامله صوری:
گاهی طرفین معامله قصد انجام عمل حقوقی خاصی را دارند، اما عمدا ماهیت مورد نظر خود را پنهان می‌کنند و عقد را به اسم معامله دیگری انجام می‌دهند؛ به عنوان مثال در حالی‌که نیت پدر بخشیدن مال خود به یکی از فرزندان است، جهت جلوگیری از ایجاد اختلافات میان فرزندان، به جای بخشیدن، شرایط خرید و فروش را به صورت ظاهری فراهم می‌کند، در این مثال معامله واقع شده صحیح است اما در صورت اثبات این معامله، حقوق و تکالیفی که برای این معامله فرض می‌شود، حقوق و تکالیف یک معامله مانند هبه است نه بیع (خرید و فروش). از نظر حقوق مدنی، ازدواج و طلاق صوری، به طور کلی باطل است، زیرا نیت ازدواج و طلاق خاص بوده و نمی‌توان در عقد نکاح نیت دیگری را متصور شد.
آیا ازدواج یا طلاق صوری، جرم محسوب می‌شود؟
ازدواج و طلاق صوری را می‌توان مصداق تقلب نسبت به قانون در نظر گرفت. معنی عام عبارت تقلب نسبت به قانون شامل هر نوع نیرنگ نسبت به قانون است. تقلب نسبت به قانون به طور کلی عبارت است از فرار از حکم قانونی که مخالف مصلحت کسی است که از راه انجام جرم تقلب از آن قانون، فرار می‌کند. کسی که نسبت به قانون تقلب می‌کند، کاری می‌کند که ذاتا قانونی است، ولی منظور او دست‌یابی به نیتی است که آن نیت‌ها با یکی از قوانین الزامی تعارض دارد. فرد مرتکب به تقلب نسبت به قانون اولا، قصد قانون‌گذار را در موردی که با مصلحت او در تضاد است، تشخیص می‌دهد. دوما، چون آن قصد را مخالف هدف خود می‌بیند، سعی می‌کند که برخلاف جهت آن قصد ، شرایطی فراهم کند و برای القای آن بر مجریان قانون، خود را در پناه یک عمل قانونی (که فقط از جهت ظاهری عمل قانونی است) قرار دهد. ازدواج و یا طلاق صوری که در ایران اخیرا در جهت تلاش برای مهاجرت، گرفتن مستمری پدری، استخدام در مشاغل دولتی و… بسیار رواج پیدا کرده است، علاوه بر این که باطل تلقی می‌شود، مصداق تقلب نسبت به قانون نیز هست و وصف مجرمانه نیز پیدا می‌کند.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر هر فرد تا چه میزان از اموالش را می‌تواند وصیت کند؟ را مطالعه کنید.
