نصب رایگان اپلیکیشن مجله دلتا
حیات در سیاره زهره
در روزهای اخیر کشفی مهم پیرامون حیات فرازمینی، توسط انجمن سلطنتی اخترشناسان بریتانیا اعلام شد. با کشف مولکول‌های فسفین در ابرهای سیاره‌ی زهره، احتمال وجود حیات در این سیاره مطرح شده است. گاز فسفین در سیاره زمین بر اثر فرایند‌های زیستی میکروبی و یا به صورت صنعتی بوجود می‌آید. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره احتمال کشف حیات در سیاره زهره و وجود میکروب در ابرهای آن خواهید خواند.
ستاره‌شناسان برای دهه‌ها حدس می‌زدند که ابرهای زهره می‌تواند محیطی برای وجود میکروب‌ها باشد که با توجه به شناور بودن، از سطح سوزان زهره در امان هستند و در محیطی با اسیدیته‌ی بالا زندگی می‌کنند. تشخیص فسفین می‌تواند به چنین حیات فرازمینی اشاره داشته باشد.
تیم پژوهشی دانشگاه کاردیف انگلستان برای نخستین بار با «تلسکوپ کلرک مکسول» که توسط رصدخانه‌ی آسیای شرقی هاوایی اداره می‌شود، نشانه‌های فسفین را مشاهده کردند. اما برای تأیید این کشف نیاز به ۴۵ آنتن آرایه میلی‌متری بزرگ آلما در شیلی بود. هر دو رصدخانه زهره را با طول موجی در حدود ۱ میلی‌متر رصد کردند که بسیار بیشتر از طول‌موجی است که انسان می‌بیند و فقط تلسکوپ‌هایی در ارتفاع زیاد قادر به تشخیص آن هستند.
این تیم بین‌المللی که شامل پژوهشگرانی از انگلستان، آمریکا و ژاپن است تخمین می‌زند که در ابرهای زهره فسفین با غلظت بسیار کمی، در حدود ۲۰ مولکول در یک میلیارد وجود دارد.
آن‌ها به دنبال مشاهدات خود، محاسباتی انجام دادند تا ببینند آیا این مقادیر می‌تواند از فرآیندهای غیربیولوژیکی طبیعی در کره‌ی زمین حاصل شود؟ برخی از ایده‌ها شامل نور خورشید، مواد معدنی پرتاب شده به بالا از سطح، آتشفشان و صاعقه بود. اما هیچ یک از این فرآیندها نتوانست به میزان کافی فسفین ایجاد کند. به این ترتیب مشخص شد که این منابع غیربیولوژیکی حداکثر یک دهم فسفینی را که تلسکوپ‌ها تشخیص داده‌اند، تولید می‌کنند.
منبع فسفین در سیاره زهره
به گفته‌ی این تیم برای ایجاد مقادیر مشاهده شده‌ی فسفین بر روی سیاره‌ی زهره که شامل هیدروژن و فسفر است، ارگانیسم‌های زنده‌ی زمینی تنها باید در حدود ۱۰ درصد از حداکثر توان خود را استفاده کنند. هر باکتری فسفات را از مواد معدنی یا بیولوژیکی گرفته و با اضافه کردن هیدروژن به آن، در نهایت فسفین دفع می‌کنند. هر موجودی در زهره، احتمالا با همتایان زمینی خود متفاوت خواهد بود اما در عین حال آن‌ها نیز می‌توانند منبع فسفر در جو این سیاره باشند.
در حالی که کشف فسفین در ابرهای غلیظ زهره، غافلگیرکننده بود، پژوهشگران از این کشف اطمینان داشتند. «آنیتا ریچاردز» (Anita Richards) از مرکز منطقه‌ای انگلستان مجموعه‌ی آلما می‌گوید: «شرایط در مجموعه‌ی آلما برای پیگیری مشاهدات کاملا مناسب بود، زیرا زهره با زاویه‌ی مناسبی نسبت به زمین قرار داشت. هرچند از آنجایی که آلما معمولا به دنبال اثرات بسیار ظریف در اجرام خیلی روشن مانند زهره نیست، پردازش داده‌ها چالش‌برانگیز بود.»
تیم تحقیقاتی معتقدند که کشف آن‌ها اهمیت بسیاری دارد زیرا آن‌ها می‌توانند بسیاری از روش‌های دیگر ساخت فسفین را رد کنند. اما در عین حال تأیید می‌کنند که تصدیق وجود حیات در سیاره زهره، نیاز به کار بسیار بیشتری دارد. ابرهای زهره اگرچه دمای ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد دارند که برای حیات مطلوب است، اما به طور باورنکردنی و تا حدود ۹۰ درصد اسیدی هستند که مشکلات عمده برای حیات میکروب‌ها در آنجا ایجاد می‌کند.
تأیید وجود حیات در سیاره زهره یک پیشرفت بزرگ برای اخترشناسی خواهد بود. بنابراین پیگیری این نتایج هیجان‌انگیز با مطالعات نظری و رصدی ضروری است تا این احتمال که فسفین در سیاره‌های سنگی می‌تواند منشأ شیمیایی متفاوتی از زمین داشته باشد هم رد شود.
در آینده مشاهدات بیشتر از زهره و سیاره‌های سنگی خارج از منظومه‌ی شمسی از جمله با تلسکوپ بسیار بزرگ (ELT) رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در آینده که برای کشف سیاره‌های فراخورشیدی هم کاربرد دارد، می‌تواند به جمع‌آوری سرنخ‌هایی درباره‌ی شکل‌گیری فسفین در آن‌ها و جست‌وجوی علائم حیات فرازمینی کمک نماید.
بیشتر بدانید: مقاله «تاردیگرید جان‌سخت‌ترین موجود روی زمین» را نیز بخوانید.
